Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền mới là chính phủ lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam tạm thời ổn định tình hình an ninh trật tự trên toàn miền Nam dưới chế độ "quân quản". Hơn một tháng sau, chính quyền này đã ra lệnh cho tất cả các cựu quân nhân, công chức và thành phần bán quân sự thuộc chế độ Việt Nam Cộng hòa từ binh sĩ đến sĩ quan các cấp, từ công chức ngoại ngạch đến các cấp công chức chính ngạch, cảnh sát quốc gia các cấp và bộ phân xây dựng nông thôn phải ra trình diện Ủy ban quân quản của các đơn vị hành chính từ cấp địa phương đến cấp quận, huyện, tỉnh và thành phố (gọi chung là ra "trình diện cách mạng") với mục tiêu học tập chính sách của chính quyền mới và chỉ phải học trong một thời gian ngắn.

Tuy nhiên, thời gian học tập từ 5 đến 10 ngày chỉ áp dụng cho các binh sĩ, hạ sĩ quan, công chức và cảnh sát hạng thấp, được coi là không gây nhiều nguy cơ đe dọa an ninh đối với chính quyền mới. Hầu hết các sĩ quan từ cấp tá đến cấp tướng, một số công chức, cảnh sát cấp trung và cao bị cho là thành phần có nợ máu với nhân dân sẽ phải đi học tập cải tạo lâu hơn. Ngoài ra, còn xét lý lịch đối với những người trong gia tộc có các đời cha và ông đã từng là quan chức phục vụ cho các chế độ nước ngoài mà được gọi là "thực dân Pháp, Mỹ xâm lược" và "ngụy quân, ngụy quyền".

Trong thành phần kể trên, có những người được trả tự do sau một thời gian ngắn (từ 6 tháng đến dưới 3 năm) nếu chức vụ không quá cao, hoặc xét thấy có chuyển biến tốt về lập trường tư tưởng. Số còn lại từ 3 năm trở lên, lâu nhất là 17 năm. Có một số được trả về nhưng bị bắt trở lại với nhiều lý do như bị kết án phạm pháp, kích động bạo loạn, gián điệp. Các thành phần vừa nói phải tập trung tại các trại cải tạo lao động được lập ra trên toàn đất nước từ Nam ra đến Bắc. Chính quyền mới coi đây là biện pháp để đảm bảo an ninh, tránh nguy cơ mất an ninh, gián điệp từ quan chức chế độ cũ.

Có những tù nhân cấp cao của chính quyền chế độ cũ bị giam giữ với thời gian dài, gồm số sĩ quan các cấp tá và tướng của Việt nam Cộng hòa. Thành phần sĩ quan cao cấp là cấp tá và tướng bị giam giữ với thời gian lâu nhất. Có tướng lĩnh đã bị chính chế độ Việt Nam Cộng hòa giam giữ từ trước đó (do bị kết án âm mưu đảo chính). Cũng có người bị bệnh nặng nên được ra trại sớm, chỉ bị quản thúc tại gia.

Sau đây là danh sách 38 cựu tướng lĩnh Việt Nam Cộng hòa gồm 7 Trung tướng, 11 Thiếu tướng và 20 Chuẩn tướng đã từng đi học tập cải tạo (bao gồm cải tạo tư tưởng và lao động trong trại).

• Trần Ngọc Thống, Hồ Đắc Huân, Lê Đình Thụy (2001). Lược sử Quân lực Việt Nam Cộng hòa