Full contact karate
Trọng tâm	Tấn công
Xuất xứ	Nhật Bản
Người sáng lập	Thay đổi tùy theo lưu phái.
Võ sinh nổi tiếng	American Rules: Joe Lewis, Bill Wallace, Benny "The Jet" Urquidez, Don Wilson, Olivier Gruner, Branko Cikatić, Michael Kuhr, Troy Dorsey Knockdown: Terutomo Yamazaki, Akira Masuda, Hajime Kazumi, Francisco Filho, Andy Hug
Ảnh hưởng từ	Thay đổi tùy theo lưu phái.
Olympic	Không

Full contact karate (フルコンタクト空手, Full contact karate^? n.đ. 'Karate tiếp xúc toàn lực') là thuật ngữ chỉ bất kỳ thể thức Karate nào mà các võ sĩ thực hiện giao đấu đối kháng (Kumite) toàn lực và chấp nhận việc hạ đo ván (knockout) đối thủ làm tiêu chí quyết định chiến thắng.^[1][2][3]

Thuật ngữ "Full Contact Karate" mang những sắc thái ý nghĩa khác nhau tùy thuộc vào khu vực địa lý và bối cảnh lịch sử:

Tại Nhật Bản thuật ngữ này thường được dùng để chỉ thể thức "Karate đánh trực diện" (直接打撃制空手), không sử dụng găng tay hay giáp bảo hộ, mà đại diện tiêu biểu nhất là Kyokushin Kaikan. Nó thường được dùng như một khái niệm đối lập với "Karate truyền thống" (vốn thường thi đấu theo luật Sun-dome (寸止め) - dừng đòn trước khi chạm). Theo nghĩa rộng, thuật ngữ này bao gồm cả Bogu-tsuki Karate (Karate có mang giáp bảo hộ). Thực tế, luật thi đấu đối kháng (Kumite) của Karate có mang giáp (Bogu-tsuki) có lịch sử lâu đời hơn cả luật Sun-dome hay luật Full Contact (tay trần) hiện đại. Giải vô địch Karate toàn quốc đầu tiên trong lịch sử Karate Nhật Bản cũng đã được tổ chức theo luật có mang giáp này.

Tại Hoa Kỳ thuật ngữ này thường ám chỉ Kickboxing kiểu Mỹ với các võ sĩ đeo găng Boxing, gắn liền với các tổ chức như Hiệp hội Karate Chuyên nghiệp (PKA) hay Hiệp hội Kickboxing Thế giới (WKA) được thành lập vào thập niên 1970. Khi huyền thoại Benny Urquidez và các đồng đội lần đầu đến Nhật Bản năm 1977, môn Kickboxing kiểu Mỹ này từng được giới thiệu dưới cái tên "Martial Arts" (như một danh từ riêng chỉ môn này tại Nhật thời đó). Trong cuốn sách "Jissen Full Contact Karate" (Karate Full Contact Thực chiến) xuất bản năm 1982 của Urquidez, thuật ngữ này được dùng với hàm ý đối lập với luật thi đấu tính điểm (Point System) hay tiếp xúc nhẹ (Light Contact/Semi-contact) vốn rất phổ biến tại Mỹ thời bấy giờ.

Trước đây, nhà xuất bản Fukushodo từng phát hành tạp chí "Nguyệt san Full Contact KARATE". Tạp chí này định nghĩa "Full Contact Karate" theo nghĩa rất rộng. Họ không chỉ đưa tin về phong cách Kyokushin mà còn bao quát cả Shin-Karate (một dạng Karate đeo găng) và cả Kickboxing.

Dưới thời Vương quốc Lưu Cầu, tại khu phố kỹ viện Tsuji (Tsuji-machi) ở Naha, các võ sĩ thường tổ chức những trận đấu dã chiến gọi là Kakedameshi (掛け試し, Kakedameshi^? tiếng Okinawa: Kakidamishi - nghĩa là "Thử chiêu" hay "Giao đấu"). Kakedameshi thường bị hậu thế hiểu lầm và mô tả giống như Tsujigiri (hành động chém người vô cớ để thử kiếm của samurai). Tuy thực tế đúng là có những trận đấu sinh tử không cần nói lý lẽ, nhưng nhìn chung, các trận Kakedameshi vẫn có người làm chứng và tuân thủ luật lệ nhất định. Các trận đấu cho phép đánh vào mặt, tấn công vào các huyệt đạo/chỗ hiểm bằng Seiken (đấm thẳng) hoặc Nukite (đòn xỉa).^[4] Đôi khi, chúng cũng diễn ra dưới hình thức Light contact (chạm nhẹ/dừng đòn). Khi màn đêm buông xuống, họ treo đèn lồng lên và bắt đầu tỉ thí. Khi trận đấu đã phân định được thắng bại ở mức độ nhất định, người làm chứng sẽ can thiệp để dừng trận đấu. Sau đó, mọi người (bao gồm cả người làm chứng) sẽ cùng nhau bình phẩm, đưa ra lời khuyên về kỹ thuật và mức độ thuần thục của từng bên. Đây thực chất là một hình thức giao lưu học thuật võ đạo. Võ sư Motobu Chōki nổi tiếng với thành tích bất bại trong các trận Kakedameshi. Ngoài ra, các đại cao thủ thời bấy giờ như Yabu Kentsū hay Kyan Chotoku cũng thường xuyên tham gia thử chiêu để nâng cao kỹ năng thực chiến. Cần lưu ý rằng, hình thức này hoàn toàn khác với khái niệm "Full Contact = tiếp xúc toàn lực" mà sau này Oyama Masutatsu (sáng lập Kyokushin Kaikan) và các cộng sự đề xướng.^[5]

Khi Karate du nhập vào Nhật Bản nội địa, các hình thức thi đấu truyền thống (như Kakedameshi) đã bị gián đoạn. Nguyên nhân trực tiếp là do đại sư Funakoshi Gichin kiên quyết phủ nhận việc giao đấu tự do (Jiyu Kumite) hay tổ chức thi đấu. Động cơ thực sự khiến Funakoshi phản đối thi đấu vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, theo các cao đồ thời kỳ đầu như Ōtsuka Hironori (lập phái Wado-ryu) hay Konishi Yasuhiro (lập phái Shinto Jinen-ryu), khi Funakoshi lên Tokyo, ông chỉ mang theo 15 bài quyền (Kata) và hầu như không có kiến thức hay sự công nhận nào đối với Kumite.^[6] Do đó, Karate tại lục địa thời sơ khai chủ yếu xoay quanh việc tập luyện bài quyền (Kata), còn việc đối kháng hầu như không diễn ra.

Trong khi đó, các môn võ Nhật Bản khác như Judo hay Kendo đều đã có hình thức thi đấu đối kháng. Việc Karate "không có thi đấu" là điều khó chấp nhận và khó hiểu đối với các võ sinh trẻ. Vì thế, vào năm 1927 (Chiêu Hòa thứ 2), Nhóm Nghiên cứu Karate Đại học Đế quốc Tokyo đã tự mình sáng chế ra thể thức Bogu-tsuki Karate (Karate có mang giáp) để tổ chức giao đấu. Người khởi xướng phong trào này là Hideo Bo (sau này trở thành Chủ tịch Hiệp hội Wado-kai và Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản).^[7] Hành động này đã khiến Funakoshi vô cùng giận dữ. Căng thẳng leo thang đến mức vào năm 1929, ông đã từ chức Sư phạm trưởng (Shihan) tại Đại học Tokyo. Sau sự kiện này, trường Đại học Tokyo rơi vào tình trạng không có sư phụ trong vài năm, và mầm mống của việc "thể thao hóa/thi đấu hóa" Karate tạm thời bị dập tắt. Ở những nơi khác tại lục địa, các võ sư như Mabuni Kenwa (dòng Shito-ryu) hay Yamaguchi Gogen (dòng Goju-kai) cũng độc lập nghiên cứu về Karate có giáp, nhưng chưa thể thiết lập thành một thể chế hay luật lệ cố định. Dù thất bại trong việc thống nhất, nhưng rõ ràng mục tiêu mà các võ sư Karate thời tiền chiến hướng tới chính là hình thức thi đấu toàn lực trực tiếp có mang giáp bảo hộ, chứ không phải đánh tính điểm nhẹ nhàng.

Sau chiến tranh, hình thức Karate thi đấu có mang giáp được hồi sinh tại Kanbukan (韓武舘 - Hàn Võ Quán) – tiền thân của JKF Renbukai (錬武会 - Luyện Võ Hội) thuộc Liên đoàn Karate Nhật Bản ngày nay, đặt tại Kudanshita. Quán trưởng (Kancho) lúc đó là võ sư gốc Triều Tiên ông In Gi-hei (尹曦炳, インギヘイ). Kanbukan là một võ đường theo chủ nghĩa "phi trường phái" (không phân biệt hệ phái), quy tụ các cao đồ của đại sư Toyama Kanken. Điểm đặc biệt là họ sử dụng giáp của môn Kiếm đạo (Kendo) để tập đối kháng (Kumite). Lý do là bởi dưới "Lệnh cấm Võ đạo" của quân Đồng Minh thời bấy giờ, Kendo bị cấm hoạt động, dẫn đến lượng giáp Kendo dư thừa rất nhiều. Năm 1946 (Chiêu Hòa 21), Kanbukan cải tiến giáp Kendo thành loại giáp chuyên dụng gọi là "Karatector" và tổ chức Giải Vô địch Karate Toàn quốc (tiền thân của Giải Vô địch Bogu-tsuki Karate Toàn Nhật Bản hiện nay). Người đứng sau thúc đẩy phong trào này là Kinjo Hiroshi (Phó quán trưởng), một cây bút lý luận hàng đầu của giới Karate hậu chiến. Được biết, Oyama Masutatsu (Tổ sư Kyokushin sau này) cũng thường xuyên ghé qua Kanbukan để tập đấm cọc gỗ (makiwara), nhưng ông tỏ ra không mấy hứng thú với kiểu thi đấu mang giáp này.^[8]

Song song với phong trào mang giáp, có một võ sư khác lại ấp ủ tham vọng hiện thực hóa các trận đấu Karate đánh thật (trực diện) bằng cách sử dụng găng tay đệm mút. Đó là Yamada Tatsuo – cao đồ của Motobu Choki và là người sáng lập Nihon Kenpo Karatedo (日本拳法空手道). Từ khoảng năm 1955, Yamada bắt đầu cho môn sinh tập đối kháng với găng tay và thậm chí cử họ tham gia các giải Boxing nghiệp dư. Trước đó, từ khoảng năm 1951, các tên tuổi lớn như Oyama Masutatsu hay Mori Ryonosuke (phái Nippon Kempo) cũng thường xuyên đến võ đường của Yamada để giao lưu học hỏi và tiếp thu tư duy thực chiến của ông.^[9]

Tháng 11 năm 1959, Yamada công bố ý tưởng về môn thể thao mới mang tên tạm gọi là "Karate Boxing", hướng tới mục tiêu hợp pháp hóa các trận đấu Karate Full Contact. Ông bắt đầu mời các võ sĩ Muay Thái sang để nghiên cứu và kết thân với Noguchi Osamu (người sau này khai sinh ra Kickboxing). Năm 1962, Yamada tổ chức Giải thi đấu Karate lần thứ nhất tại nhà thi đấu Korakuen Hall. Đây là một nỗ lực mang tính cách mạng, đặt nền móng cho sự ra đời của Full Contact Karate sau này. Tuy nhiên, giới Karate chính thống thời đó đã lạnh lùng tẩy chay sự kiện này. Báo chí thậm chí còn chỉ trích gay gắt, gọi đây là "Giấy phép để ẩu đả công khai" ^[10] hay mỉa mai bằng dòng tít "Chính thống phái? Cái mác tự phong của giải đấu Karate này"^[11]. Nỗ lực của Yamada cuối cùng chưa thể thành hiện thực và ông qua đời năm 1967 khi hoài bão còn dang dở. Tuy nhiên, những hạt giống ông gieo xuống đã nảy mầm thành hai nhánh lớn: một nhánh phát triển thành môn Kickboxing (bởi Noguchi Osamu), và nhánh còn lại dẫn đến sự ra đời của Full Contact Karate (bởi Oyama Masutatsu).

Karate tiếp xúc toàn lực (Full Contact) do Oyama Masutatsu khởi xướng thường bị giới Karate đương thời xem là "ngoại đạo". Bản thân Oyama cũng phần nào chấp nhận cái danh xưng này. Tuy nhiên, thực tế nguồn gốc tư tưởng của ông lại xuất phát chính từ hệ phái Gōjū-ryū mà ông từng theo học.^[12] Trước chiến tranh, nhánh Gōjū-ryū tại lục địa Nhật Bản (do Yamaguchi Gōgen và So Neichu^[13] dẫn dắt) đã độc lập thực hành một dạng Karate mang giáp gọi là "Chopper". Sau chiến tranh, họ chuyển sang lối đánh "Ate-dame" (đánh trúng nhưng kiềm lực) – một dạng Light Contact.^[14] Dù sau này Gōjū-ryū chuyển sang luật Sun-dome (dừng đòn), nhưng vào thời điểm Oyama luyện tập, việc "đánh trúng" hoặc mang giáp giao đấu là chuyện bình thường. Do đó, xuất phát điểm của Oyama vốn dĩ đã gắn liền với tư duy "Karate là phải đánh trúng". Về sau, qua sự giao hảo với Yamada Tatsuo và Mori Ryonosuke, Oyama ngày càng nghiêng hẳn về hướng hiện thực hóa hình thức thi đấu đánh trực tiếp toàn lực (đánh thật).

• Năm 1956: Ông mở Võ đường Oyama tại Ikebukuro, Tokyo. Lúc này võ đường vẫn thuộc Gōjū-ryū nhưng đã bắt đầu tập luyện đối kháng Full Contact.
• Năm 1964: Do mâu thuẫn về luật thi đấu, ông chính thức tách ra và thành lập Tổ chức Quốc tế Kyoukushin Kaikan Karate (国際空手道連盟極真会館).
• Tháng 9/1969: Ông tổ chức Giải Vô địch Mở rộng Karate Toàn Nhật Bản lần thứ nhất (第1回オープントーナメント全日本空手道選手権大会) theo luật đánh trực tiếp.

Ban đầu, Kyokushin chỉ ở quy mô của một võ đường khu phố. Tuy nhiên, bước ngoặt xảy ra vào năm 1971 khi bộ truyện tranh lấy Oyama làm nhân vật chính mang tên "Karate Baka Ichidai" (tạm dịch: Một đời võ sĩ đạo/Karate ngốc nghếch) được đăng tải dài kỳ. Bộ truyện tạo nên một cơn sốt bùng nổ, đưa Kyokushin phát triển thần tốc. Thành công này phần lớn nhờ sức hút của truyện tranh, nhưng không thể phủ nhận năng lực cá nhân của Oyama. Ông là một võ sư nhưng sở hữu khả năng viết lách tốt và tư duy xây dựng thương hiệu cá nhân (PR) cực kỳ xuất sắc thông qua các phương tiện truyền thông. Trong khi nhiều nỗ lực xây dựng Karate đánh thật (Full Contact) từ thời tiền chiến liên tục bị thất bại giữa đường, thì Kyokushin Kaikan là tổ chức đầu tiên thành công trong việc hệ thống hóa nó và đạt được sự công nhận rộng rãi của xã hội.

Tháng 3 năm 2013, đáp lại lời kêu gọi của hai nhà khởi xướng là Midori Kenji (Shinkyokushinkai) và Watanabe Masahiko (JKJO), một liên minh lớn đã được hình thành. Quy tụ 219 trường phái và đoàn thể – với nòng cốt là Shinkyokushinkai, Liên minh Kyokushin (Kyokushin Union), Ashihara Kaikan, và các võ đường thuộc Ủy ban Full Contact JKJO – Liên đoàn Karate Full Contact Toàn Nhật Bản (JFKO) đã chính thức ra đời.^[15] Tổ chức này được định vị là cơ quan quản lý thống nhất dành cho các đoàn thể Karate Full Contact (những nơi áp dụng luật thi đấu kiểu Kyokushin). Mục tiêu tối thượng mà JFKO đề ra là "đưa Karate Full Contact trở thành bộ môn thi đấu chính thức tại Olympic". Để hiện thực hóa tham vọng này, vào tháng 5 năm 2014, JFKO đã tổ chức thành công Giải Vô địch Karate Full Contact Toàn Nhật Bản lần thứ nhất.^[16]

Theo nghĩa hẹp và phổ biến nhất, thuật ngữ này dùng để chỉ các hội phái áp dụng luật thi đấu đả kích trực tiếp với nguyên tắc cốt lõi: "Cấm dùng đòn tay tấn công vào mặt". Đại diện tiêu biểu nhất cho trường phái này là Kyokushin Kaikan và các nhánh tách ra từ đó. Mặc dù luật gốc cấm đấm mặt, nhưng gần đây số lượng các hội phái cho phép dùng đòn tay tấn công trực diện vào mặt trong một số hạng mục thi đấu đang gia tăng. Ví dụ điển hình là Quốc tế FSA Quyền Chân Quán (FSA Kenshinkan) hay Kyokushinkan. Do số lượng người tập ở các lứa tuổi nhi đồng, thiếu niên và tráng niên ngày càng tăng, nên ngoại trừ các hạng cân thi đấu đỉnh cao (thường đánh tay trần), việc trang bị mũ bảo hộ (headgear) và giáp tay chân (supporters) đang trở nên phổ biến để đảm bảo an toàn. Ngoài dòng chính thống bắt nguồn từ Kyokushin, cộng đồng Full Contact Karate còn bao gồm nhiều tổ chức có xuất thân khác nhau nhưng cùng theo đuổi lối đánh này như: Byakuren Kaikan: là một nhánh tách ra từ Shorinji Kempo. Shiei-juku: một dòng phái kế thừa từ Nippon Den Kempo. Quốc tế FSA Kenshinkan: một tổ chức độc lập phát triển theo hướng Full Contact.

Thuật ngữ này dùng để chỉ các hội phái thi đấu theo thể thức gần giống với Võ thuật Tổng hợp (MMA). Điểm đặc trưng của dòng này là không chỉ giới hạn ở các đòn đả kích (đấm, đá) mà còn tích hợp cả kỹ thuật ném/vật (Nage-waza) và kỹ thuật địa chiến/khóa siết (Ne-waza).Các đại diện tiêu biểu cho trường phái này bao gồm: Chân Võ Quán (Shinbukan). Các nhánh rẽ từ môn Kudo (Không Đạo) như: Không Thủ Đạo Thiền Đạo Hội (Zendokai) và Không Thủ Đạo Thành Không Hội (Seikukai)

Về mặt nguyên ngữ, thuật ngữ "Full Contact Karate" ban đầu được dùng để chỉ một dạng Karate chuyên nghiệp mang phong cách Kickboxing, được khởi xướng tại Mỹ.^[17][18][19] Để phân biệt rõ ràng với môn Quyền Anh (Boxing), thể thức này áp dụng một quy tắc rất đặc trưng: Võ sĩ bắt buộc phải tung ra ít nhất 8 cú đá tầm cao trong mỗi hiệp đấu. (Nếu không đá đủ, võ sĩ sẽ bị trừ điểm hoặc phạt tiền – Luật này nhằm đảm bảo trận đấu giữ được chất "võ thuật" thay vì biến thành một trận Boxing hạng xoàng). Các võ sĩ tham gia thi đấu không chỉ xuất thân từ các hệ phái Karate truyền thống của Nhật Bản hay Okinawa, mà còn quy tụ rất nhiều cao thủ từ Taekwondo (Hàn Quốc) và các môn phái hiện đại mới hình thành tại phương Tây (Mỹ và Châu Âu). Ngày nay, thể thức này được xem là một nhánh của Kickboxing và thường được gọi với cái tên chính xác hơn là "Full Contact Kickboxing" (Kickboxing tiếp xúc toàn lực).

Đây là thể thức mà võ sĩ đeo găng Boxing và được phép dùng đòn tay tấn công vào vùng đầu và mặt. Dòng "Gloved Karate" tại Nhật Bản chịu ảnh hưởng trực tiếp từ làn sóng Hiệp hội Karate Chuyên nghiệp (PKA) được thành lập tại Mỹ năm 1974. Võ sĩ trang bị găng Boxing và bảo hộ chân (foot pads). Đặc biệt, họ áp dụng quy tắc bắt buộc: mỗi hiệp phải tung ra ít nhất 8 cú đá từ thắt lưng trở lên. Quy tắc "đếm đòn đá" này sau đó được kế thừa bởi các giải đấu của Shin Karate. Cần phân biệt rõ thể thức này với Bogu-tsuki Karate (Karate mang giáp). Các hình thức đeo găng mỏng (suporters) hoặc giáp bảo hộ để đánh hết lực thực tế đã tồn tại trong các tổ chức Karate Nhật Bản từ trước Thế chiến II, nhưng khác với phong cách "Gloved Karate" kiểu Mỹ này.

Đây là các hội phái thi đấu dựa trên nền tảng Full Contact (như Kyokushin), nhưng bổ sung thêm quy tắc "Điểm kỹ thuật" (Point) để xác định ưu thế. Ngoài việc đánh gục đối thủ (KO), luật này quy định: Nếu một đòn đánh (đặc biệt là đòn chân) đi vào chính xác khi đối thủ ở trong trạng thái không thể phòng thủ, thì dù mức độ sát thương lớn hay nhỏ, võ sĩ vẫn được tính điểm kỹ thuật. Thể thức này ra đời nhằm thay đổi lối đánh có phần đơn điệu thường thấy trong Full Contact truyền thống (vốn chủ yếu dựa vào việc đứng chịu đòn để đấm vào ngực và phang trụ - low kick). POINT & KO hướng tới việc kết hợp tốc độ của Karate truyền thống với sức công phá của Karate Full Contact. Các đại diện tiêu biểu cho trường phái này bao gồm: Sato-juku (佐藤塾) và Kansuiryu Karate (寛水流).

• 摩文仁賢和・仲宗根源和『空手道入門―攻防拳法』（復刻版・普及版）(Bản tái bản/Bản phổ cập), NXB Yojusha, 2006 ISBN 4898051189
• 『空手道 保存版』(Bản lưu trữ), NXB Sozo, 1977
• 儀間真謹・藤原稜三『対談・近代空手道の歴史を語る』NXB Baseball Magazine, 1986 ISBN 4583026064
• 三木二三郎・高田瑞穂『拳法概説』東京帝国大学唐手研究会 1930年。(Bản tái bản) NXB Yoju Shorin, 2002 ISBN 4947667710
• 『フルコンタクトKARATE』số tháng 5/1994, NXB Fukushodo
• 小島一志・塚本佳子『大山倍達正伝』NXB Shinchosha, 2006. ISBN 4103014512

• Karate
• Bōgutsuki Karate
• Kyoukushin
• Kūdō
• Pro-Karate
• Contact sport
• Giải vô địch Full contact karate toàn Nhật Bản

• Liên đoàn Full Contact Karate Toàn Nhật Bản

Bài viết liên quan đến võ thuật này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s