"Hoắc Tiểu Ngọc truyện"^[1][2] (phồn thể: 霍小玉傳; giản thể: 霍小玉传; bính âm: Huò Xiǎoyù zhuàn) là truyện truyền kỳ do Tưởng Phòng sáng tác vào thời Đường. Nhân vật chính là ca kỹ tên Hoắc Tiểu Ngọc,^[3] đã phải lòng thi nhân trẻ tuổi đẹp trai tên là Lý Ích. Mặc dù Lý Ích quả thực là một nhà thơ nổi tiếng trong thời Tưởng Phòng còn sống, bản thân Hoắc Tiểu Ngọc lại là một nhân vật hư cấu. Cũng không có bằng chứng nào cho thấy Tưởng Phòng có quen biết cá nhân với Lý Ích, hay câu chuyện này được dựa trên sự kiện có thật.^[4][5]

Nội dung của Hoắc Tiểu Ngọc truyện kể về chuyện tình giữa chàng thư sinh đất Lũng Tây là Lý Ích và ca kỹ Hoắc Tiểu Ngọc. Sau này, Lý Ích đỗ tiến sĩ và nhận chức Chủ bạ huyện Trịnh. Trước khi lên đường nhậm chức, chàng đã thề non hẹn biển với Tiểu Ngọc rằng sẽ cùng nhau trọn đời trọn kiếp: "Lời thề dưới ánh trăng sáng, sống chết không đổi thay," và "Nàng cứ yên lòng chờ đợi ta đến tháng Tám, nhất định ta sẽ trở lại Hoa Châu, rồi sai người đến đón, ngày gặp lại chẳng còn xa." Thế nhưng, khi về đến nhà, Lý Ích ngay lập tức thay lòng đổi dạ theo ý mẹ, tham danh vọng giàu sang, cưới con gái của Lư Chỉ, quan Phụng các Thị lang (một chức quan lớn) làm vợ. Một vị hiệp khách áo vàng (Hoàng Sam Khách) vì bất bình mà cưỡng ép Lý Ích đến nhà Tiểu Ngọc để tạ tội. Tiểu Ngọc biết được sự thật, đau buồn và phẫn uất mà chết. Sau khi chết, nàng hóa thành quỷ dữ, khiến cho vợ chồng Lý Ích không được hòa thuận.

Học giả Hồ Ứng Lân thời Minh quê ở Lan Khê, đã bình luận về Hoắc Tiểu Ngọc truyện như sau: "Tiểu thuyết đời Đường ghi chép về chuyện khuê các có vẻ rất tình tứ, mà truyện này lại là truyền kỳ tinh túy và xúc động nhất của người Đường, bởi thế nên được lưu truyền không suy giảm." (Thiếu Thất Sơn Phòng bút tùng).

• Nhà viết kịch thời Minh là Thang Hiển Tổ đã dựa trên Hoắc Tiểu Ngọc truyện để cải biên. Ban đầu, ông chuyển thể thành vở Côn kịch Tử tiêu ký sau đó lại đổi thành Tử thoa ký.^[5] Thang Hiển Tổ đã thay đổi cái kết thành Lý Ích và Hoắc Tiểu Ngọc cuối cùng cũng thành vợ chồng, có được tình yêu viên mãn.
• Năm 1956, Đường Địch Sinh đã dựa trên vở Tử thoa ký của Thang Hiển Tổ để cải biên thành vở Việt kịch mang tên Tử thoa ký.
• Năm 2012, các công ty Trung Quốc Đại Lục là Tiểu Mã Bôn Đằng, Văn Hóa Trung Quốc và Hợp Hòa Ảnh Thị đã dựa trên tác phẩm kinh điển Tử thoa ký của nhà viết hí kịch Thang Hiển Tổ thời Minh để chuyển thể thành bộ phim truyền hình Tử thoa kỳ duyên.
• Vào tháng 7 năm 2025, ca sĩ Trương Vân Lôi đã phát hành ca khúc "Tử thoa duyên", một sáng tác âm nhạc lấy cảm hứng từ "Tử Thoa Ký". Bài hát do Tề Tu Viễn soạn nhạc, Lý Tinh Đồng phối khí, Lưu Tuấn Kiên sản xuất và được phát hành độc quyền trên Netease Cloud Music.