RPD
RPD
Loại	Súng máy hạng nhẹ
Nơi chế tạo	Liên Xô
Lược sử hoạt động
Phục vụ	1944 – Nay
Trận	Chiến tranh Việt Nam Nội chiến Campuchia Chiến dịch phản công biên giới Tây - Nam Việt Nam Chiến tranh biên giới Việt–Trung 1979 Xung đột Việt–Trung 1979–1991 Chiến tranh Iran-Iraq Chiến tranh Afghanistan (2001–nay) Chiến tranh Ấn Độ - Pakistan Chiến tranh giải phóng Bangladesh Nhiều cuộc chiến khác tại Châu Phi và Tây Nam Á
Lược sử chế tạo
Người thiết kế	Vasily Degtyaryov
Năm thiết kế	1943 – 1944
Nhà sản xuất	Nhà máy Z111, Norinco...
Các biến thể	RPDM, Type 56, Type 56-1, Type 62
Thông số
Khối lượng	7,4 kg (16,31 lb)
Chiều dài	1.037 mm (40,8 in)
Độ dài nòng	520 mm (20,5 in)
Đạn	7.62x39mm
Cơ cấu hoạt động	Nạp đạn bằng khí nén
Tốc độ bắn	850 viên/phút
Sơ tốc đầu nòng	735 m/s (2.411 ft/s)
Tầm bắn hiệu quả	100 — 1.000 m tùy tầm nhìn
Chế độ nạp	Hộp đạn tròn 100 viên
Ngắm bắn	Điểm ruồi và thước ngắm

Trung liên RPD (Ручной Пулемет Дегтярева - Ruchnoy Pulemyot Degtyareva) là loại súng máy hạng nhẹ sử dụng cỡ đạn 7,62×39mm được phát trển bởi Vasily Degtyaryov của Liên Xô. Nó được thiết kế để thay thế súng máy DP vốn sử dụng cỡ đạn 7,62×54mmR với vai trò súng máy trang bị cho tiểu đội. Súng được sử dụng nhiều trong các cuộc chiến tranh sau Thế Chiến thứ hai.^[1]

Công việc chế tạo vũ khí bắt đầu vào năm 1943. Ba kỹ sư nổi tiếng của Liên Xô đã được yêu cầu nộp các thiết kế của riêng họ: Vasily Degtyaryov, Sergey Gavrilovich Simonov và Alexei Sudayev. Trong số các nguyên mẫu đã hoàn thành chuẩn bị để đánh giá, thiết kế Degtyaryov tỏ ra vượt trội và được chấp nhận phục vụ trong các lực lượng vũ trang Liên Xô như 7,62 mm Ручной Пулемёт Дегтярёва, PПД (RPD, Ruchnoy Pulemyot Degtyaryova hoặc "Súng máy hạng nhẹ Degtyaryov") năm 1944.^[2]

Mặc dù RPD đã sẵn sàng để sản xuất hàng loạt trong giai đoạn cuối của Thế chiến II, nó đã được thông qua vào năm 1948 và việc giao vũ khí quy mô lớn đã không bắt đầu cho đến năm 1953.^[1] Trong chiến tranh Việt Nam, RPD và bản sao Trung Quốc của nó (Type 56) đã phục vụ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam như là súng máy hạng nhẹ tiêu chuẩn trong biên chế.^[3]

Sau khi giới thiệu các loại vũ khí hỗ trợ kiểu Kalashnikov, chẳng hạn như súng máy RPK và PK vào những năm 1960, RPD đã được rút khỏi hầu hết các đơn vị tiền tuyến của khối Hiệp ước Warsaw. Tuy nhiên, RPD vẫn đang hoạt động ở nhiều quốc gia châu Phi và châu Á.^[4] Ngoài Liên Xô cũ, vũ khí này được sản xuất tại Trung Quốc (như Type 56 LMG),^[5] Ai Cập (Maadi RPD),^[6] Bắc Triều Tiên (Type 62)^[7] và, từ năm 1956, Ba Lan. ^{[cần trích dẫn]}

RPD là vũ khí tự động hoạt động theo nguyên lý trích khí với piston hành trình dài^[8] và cơ cấu khóa nòng được kế thừa từ súng máy Degtyarov DP trước đó, gồm hai móc khóa dạng bản lề nằm trong các rãnh ở hai bên thân súng.^[8]

Chuyển động của các móc khóa này – tạo nên quá trình khóa và mở khóa nòng – được điều khiển bởi các bề mặt vát chính xác trên cụm khóa nòng. Súng bắn ở trạng thái khóa nòng mở.^[2]

RPD khai hỏa bằng búa từ trạng thái khóa nòng mở . Phần búa được tích hợp ở phía sau bệ khóa nòng – vốn nối liền với piston trích khí. Khi bóp cò, bệ khóa nòng này tiến về phía trước một quãng ngắn sau khi viên đạn đã được nạp vào buồng và khóa nòng đã đóng; mặt búa sẽ gõ vào đuôi của kim hỏa chạy dọc qua thân khóa nòng để kích hỏa.

Khóa nòng hoạt động nhờ hai móc khóa ngang bố trí hai bên thân khóa nòng. Khi cụm búa tiến lên, các cạnh vát của búa đẩy các móc này bung ra, gài vào rãnh đã gia công sẵn trong thân súng, cố định khóa nòng. Ngay sau đó, mặt búa đánh vào kim hỏa và viên đạn được bắn. Cơ cấu này đơn giản, bền bỉ và đáng tin cậy.

RPD chỉ có cơ cấu cò giới hạn ở chế độ bắn liên thanh. Khóa nòng được trang bị hệ thống trích vỏ đạn bằng lò xo; bên trong thân súng có một gờ đẩy đạn nằm giữa các ngạnh cấp đạn của khóa nòng, làm nhiệm vụ đẩy vỏ đạn ra. Vỏ đạn đã bắn sẽ được tống xuống dưới qua khe ở cụm mang khóa nòng và thân súng.

Súng có chốt an toàn dạng cần gạt (lever-type safety), khi bật sẽ chặn chốt giữ khóa nòng, ngăn chặn bắn ngoài ý muốn. Khác với các thiết kế trước của Degtyaryov, lò xo hồi của RPD được đặt bên trong báng.

Tương tự nhiều loại vũ khí do Nga sản xuất, buồng đạn và nòng được mạ chrome, giúp giảm đáng kể nguy cơ gỉ sét và kẹt đạn.

RPD có nòng liền gắn vào thân súng, kèm van điều chỉnh khí 3 nấc để kiểm soát hoạt động của hệ thống trích khí. Súng được trang bị chân chống gập liền thân, báng gỗ, ốp tay trước và tay cầm súng ngắn. Khi tháo lắp, súng được tách thành các cụm chính: thân súng và nòng, khóa nòng, cụm mang khóa nòng, khay cấp đạn và nắp khay, cơ cấu hồi, cụm cò và báng.

TRPD bắn liên thanh hoàn toàn từ trạng thái khóa nòng mở . Súng không có chế độ bắn bán tự động, tuy nhiên xạ thủ RPD được huấn luyện để bắn từng loạt ngắn nhằm kéo dài tuổi thọ của nòng vốn không thể thay nhanh.

RPD nạp đạn từ bên trái bằng dây đạn kim loại hở mắt , thông thường dài 100 viên đạn 7,62×39mm. Khác với nhiều loại súng máy băng đạn khác – nơi viên đạn phải được kéo lùi khỏi dây và rồi đẩy tới buồng đạn – RPD sử dụng cơ chế “đẩy xuyên”, trong đó viên đạn được đẩy thẳng về phía trước, xuyên qua mắt xích và vào buồng đạn.

Ít nhất ba kiểu dây đạn RPD đã được sản xuất:

• Liên Xô và Hungary: dây 50 viên, giữ đạn nhờ rãnh móc vỏ đạn.
• Trung Quốc: dây 25 viên, sao chép thiết kế Hungary, nhưng ngắn hơn.

Các đoạn dây đạn có thể nối với nhau bằng chính viên đạn: viên đạn cuối của dây trước giữ cùng lúc mắt xích cuối và mắt xích đầu của dây kế. Khi viên đạn nối này được bắn, đoạn dây trước sẽ tự tách ra và rơi xuống, giảm nguy cơ dây trống bị vướng hoặc rối. Bất kể loại dây nào, RPD thường được nạp 100 viên đạn đã nối liền.

Đáng chú ý, dây đạn Nga, Hungary và Trung Quốc hoàn toàn tương thích, có thể nối trực tiếp với nhau mà không ảnh hưởng đến khả năng nạp đạn của súng.^[9]

Các đoạn dây đạn sau khi ghép nối được xếp trong hộp trống kim loại gắn vào ngàm trên thân súng, chứa tổng cộng 100 viên. RPD cũng có thể nạp dây đạn rời ngoài hộp trong trường hợp cần bắn nhiều hơn 100 viên liên tiếp. Hệ thống cấp đạn hoạt động nhờ con lăn dẫn động nối với cụm mang khóa nòng chuyển động qua lại; khi cụm này lùi về sau, nó kéo dây đạn vào súng, sẵn sàng cho viên tiếp theo. Tuy nhiên, một nhược điểm đáng chú ý của thiết kế hộp trống là độ tin cậy thấp trong điều kiện bẩn: bụi bẩn hoặc mảnh vụn có thể làm kẹt hộp trống nhanh chóng, gây trục trặc khi bắn.

Các phụ kiện tiêu chuẩn đi kèm với súng bao gồm dây đeo, hộp trống và dây đạn dự phòng (có thể đi kèm túi đựng dây hoặc túi đeo vai), lọ dầu, que vệ sinh đặt trong khe bên trái thân súng và bộ vệ sinh cất trong khoang bên trong báng,^[10] cùng với túi vận chuyển.

Bộ vệ sinh được đựng trong một hộp kim loại dạng vỏ sò, thường gồm các dụng cụ và phụ tùng sau: dùi chốt để tháo cụm khóa nòng, đầu chổi vệ sinh, dụng cụ đa năng gồm tua vít, cờ lê nhỏ và lớn dùng để chỉnh thước ngắm trước và điều chỉnh hệ thống trích khí, cũng như rãnh để lắp hoặc tháo đầu chổi vệ sinh trên que vệ sinh, dụng cụ lấy vỏ đạn gãy, dụng cụ chỉnh thước ngắm trước, dụng cụ cạo ống trích khí , dụng cụ thông lỗ trích khí, kim móc vỏ đạn dự phòng , lò xo móc vỏ đạn dự phòng và kim hỏa dự phòng.^[11]

Nắp của hộp vỏ sò có các lá thép lò xo nhỏ ép chặt các dụng cụ bên trong khi đóng, giúp ngăn tiếng kêu lách cách khi di chuyển. Một đầu của hộp còn có rãnh cho phép đầu tua vít của dụng cụ đa năng thò ra ngoài, thuận tiện khi cần lấy nhanh.

• Súng máy
• Súng bộ binh
• Súng trường
• Danh sách súng máy

• RPD đang bắn