Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
Trong thể thao (đặc biệt là bóng đá), thể thức hai lượt hay thể thức lượt đi lượt về được dùng để chỉ việc tổ chức thi đấu giữa hai đội trong hai trận hay "lượt" trận đấu (tiếng Anh gọi là "leg"), trong đó mỗi đội đóng vai trò là đội chủ nhà ở mỗi lượt. Đội thắng thường được phân định bằng tổng tỷ số, tức tổng số bàn thắng hay số điểm của mỗi đội trong hai lượt trận. Ví dụ, nếu tỷ số trong hai lượt trận là:
- Lượt đi: Đội A 4–1 Đội B
- Lượt về: Đội B 2–2 Đội A
thì tổng tỷ số sẽ là Đội A 6–3 Đội B, do đó Đội A là đội thắng. Ở một vài cuộc thi đấu thể thao khác, một cặp đấu được gọi là hòa nếu mỗi đội thắng một lượt trận, bất kể tổng tỷ số là bao nhiêu. Thể thức hai lượt được sử dụng trong các giải đấu loại trực tiếp và các trận playoff. Ở Bắc Mỹ tồn tại khái niệm tương đương là thể thức sân nhà sân khách (home-and-away series), hoặc thể thức tổng điểm hai trận (two-game total-goals series) nếu phân định bằng tổng tỷ số.
Sử dụng
Trong bóng đá, thể thức hai lượt được sử dụng trong các giai đoạn sau của nhiều giải bóng đá quốc tế cấp câu lạc bộ như UEFA Champions League và Copa Libertadores; ở nhiều giải đấu cúp, trong đó có Coppa Italia và Cúp Nhà vua Tây Ban Nha; trong các trận play-off của giải quốc nội, như play-off English Football League; và trong các trận play-off cấp độ đội tuyển quốc gia ở một số giải đấu vòng loại, ví dụ như vòng loại Giải vô địch bóng đá thế giới.
Trong khúc côn cầu trên băng, National Hockey League sử dụng loạt đấu hai trận, tính tổng số bàn thắng cho các trận playoff trong thời kỳ đầu. Nó được áp dụng cho tất cả các trận playoff từ năm 1918 đến năm 1926, và ở những vòng đấu đầu tiên cho đến năm 1937, khi giải đấu hoàn thành việc chuyển đổi sang loạt đấu best-of-n; Rendez-vous '87 (trận đấu giữa hai đội NHL All-Stars và Liên Xô) là trận đấu hai lượt duy nhất được tổ chức trong lịch sử giải đấu sau năm 1937. NCAA Men's Ice Hockey Championship cũng sử dụng thể thức tính tổng số bàn thắng cho hai lượt trận trong phần lớn lịch sử của mình. Champions Hockey League đã sử dụng thể thức hai lượt cho các trận playoff (trừ trận chung kết) kể từ mùa giải đầu tiên vào năm 2015.
Trong bóng bầu dục liên hiệp, các trận đấu hai lượt được sử dụng ở giai đoạn vòng loại của Rugby World Cup. Các trận bán kết của giải vô địch Ý National Championship of Excellence cũng sử dụng thể thức hai lượt, cũng như các trận bán kết và chung kết của giải hạng hai Anh RFU Championship.
Trong bóng rổ, hai giải đấu cấp câu lạc bộ hàng đầu châu Âu – Euroleague and Eurocup – đều sử dụng thể thức hai lượt ở vòng loại nhằm xác định các câu lạc bộ lọt vào vòng bảng của mỗi giải đấu. Eurocup cũng sử dụng thể thức hai lượt ở vòng tứ kết, được tách thành một giai đoạn riêng biệt của giải kể từ mùa 2009–10. Giải Pro A của Pháp league sử dụng thể thức hai lượt trong tất cả các vòng playoff, ngoại trừ trận chung kết một lượt, cho đến mùa giải 2006–07. Ở thời điểm đó, tất cả các vòng playoff dẫn đến trận chung kết – vẫn giữ nguyên thể thức một trận đến mùa 2011–12 – được chuyển sang các loạt đấu best-of-three. Trận chung kết chuyển sang thể thức best-of-five kể từ mùa 2012–13.
Trong bóng bầu dục kiểu Canada, các loạt trận hai lượt tính tổng điểm được sử dụng trong một số lần bởi Canadian Football League và các giải đấu tiền thân vào giai đoạn kết thúc mùa giải, với lần gần nhất là vào năm 1986.
Trong bóng chuyền, thể thức hai lượt được sử dụng tại các giải đấu chẳng hạn như CEV Champions League. Đội ghi được nhiều điểm hơn thì giành chiến thắng trong cặp đấu. Một trận thắng 3–0 hoặc 3–1 sẽ tính ba điểm cho đội thắng, trong khi trận thắng 3–2 tính hai điểm cho đội thắng và một điểm cho đội thua. Nếu cả hai đội bằng nhau về điểm số sau trận đấu thứ hai, một "set vàng" (golden set) duy nhất được ra ngay sau trận thứ hai để xác định đội thắng của cặp đấu.
Trong bóng ném, thể thức hai lượt tính tổng tỷ số được sử dụng trong một số giải đấu như EHF Champions League hay vòng loại của các giải vô địch thế giới nam và nữ.
Cách giải quyết tỷ số hòa
Nếu tổng tỷ số của hai đội bằng nhau sau hai lượt trận, có nhiều phương pháp để xác định đội thắng. Theo luật bàn thắng sân khách, đội ghi nhiều bàn thắng hơn trên sân khách sẽ đi tiếp. Nếu số bàn thắng sân khách của hai đội bằng nhau, hoặc không được tính tới, thì trận đấu được giải quyết bằng hiệp phụ và/hoặc loạt sút luân lưu. Các trận đấu lại, tổ chức tại sân của đội chủ nhà lượt về hoặc sân trung lập, từng được sử dụng tại một số giải đấu cấp câu lạc bộ châu Âu;[1] Cúp FA cũng thường áp dụng thể thức này cho đến mùa giải 2024–25. Trong các trận liguilla (playoff) của Primera División de México, đội có thành tích tốt hơn trong mùa giải đi tiếp. Trong các trận playoff lên hạng ở Serie B của Ý, các cặp đấu hai lượt có tổng tỷ số bằng nhau thì hai đội sẽ bước vào hiệp phụ (bàn thắng sân khách không được tính); nếu tỷ số vẫn cân bằng, đội có thứ hạng cao hơn trên bảng xếp hạng là đội chiến thắng.
Tham khảo
- ^ Ross, James M. (ngày 27 tháng 6 năm 2007). "Inter-Cities Fairs Cup 1960-61". RSSSF. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2009.








