Thới Bình
Huyện
Biểu trưng
Một góc thị trấn Thới Bình
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đồng bằng sông Cửu Long
Tỉnh	Cà Mau
Trung tâm hành chính	Thị trấn Thới Bình
Trụ sở UBND	Đường Hồ Thị Kỷ, khóm 1, thị trấn Thới Bình
Phân chia hành chính	1 thị trấn, 11 xã
Thành lập	20/6/1956[1]
Giải thể	1/7/2025[2]
Địa lý
Tọa độ: 9°21′B 105°06′Đ / 9,35°B 105,1°Đ / 9.35; 105.1
Thới Bình Vị trí huyện Thới Bình trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	636,30 km²[3]
Dân số (31/12/2024)
Tổng cộng	186.321 người[3]
Mật độ	292 người/km²
Dân tộc	Kinh, Hoa, Khmer
Khác
Mã hành chính	967[4]
Biển số xe	69-D1/AC
x t s

Thới Bình là một huyện cũ thuộc tỉnh Cà Mau, Việt Nam.

Huyện Thới Bình nằm ở phía bắc tỉnh Cà Mau, nằm cách thành phố Cà Mau khoảng 32 km, cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 312 km, cách trung tâm thành phố Cần Thơ khoảng 150 km, có vị trí địa lý:

• Phía đông giáp thị xã Giá Rai và huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu
• Phía tây giáp huyện U Minh
• Phía nam giáp thành phố Cà Mau và huyện Trần Văn Thời
• Phía bắc giáp các huyện U Minh Thượng, An Minh, Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang và huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu.

Thới Bình là huyện không giáp biển của tỉnh Cà Mau, là địa danh gắn liền với tiểu thuyết Bên dòng sông Trẹm của Dương Hà. Là huyện có vị trí tiếp giáp với nhiều địa phương ngoài tỉnh, Thới Bình đóng vai trò là địa phương "cửa ngõ" nằm ở phía Bắc kết nối tỉnh Cà Mau với các tỉnh khác trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Là một huyện thuộc bán đảo Cà Mau, Thới Bình có địa hình đặc trưng của khu vực này là đồng bằng, ngập mặn. Huyện có một phần nằm trong rừng U Minh.

Toàn huyện là đồng bằng, độ cao trung bình từ 0,4m đến 0,8m so với mặt nước biển. Tầng địa chất tương đối đồng nhất, cấp tải trọng yếu. Đất được chia thành 2 nhóm đất chính: nhóm đất mặn ít chiếm 27%; nhóm đất phèn chiếm 73%.

Huyện Thới Bình mang đặc trưng của khí hậu nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, nhiệt độ trung bình 26,5 °C, tháng có nhiệt độ trung bình cao nhất là tháng 4 là 27,6 °C, tháng có nhiệt độ trung bình thấp nhất là tháng 1 là 24,9 °C. Một năm có 2 mùa: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11 (trung bình chiếm 90% lượng mưa hàng năm), mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau. Lượng mưa trung bình hàng năm 2.390 mm.

Diện tích tự nhiên 63.997 ha, diện tích trồng lúa 27.832 ha (trong đó diện tích lúa hè thu 3.065 ha, lúa lắp vụ 2 3.065 ha, lúa - tôm 21.702 ha); diện tích nuôi tôm 45.340 ha (trong đó diện tích nuôi cá 1.309 ha, diện tích nuôi tôm 44.031 ha); diện tích mía 1.500 ha.

Huyện Thới Bình có 12 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Thới Bình (huyện lỵ) và 11 xã: Biển Bạch, Biển Bạch Đông, Hồ Thị Kỷ, Tân Bằng, Tân Lộc, Tân Lộc Bắc, Tân Lộc Đông, Tân Phú, Thới Bình, Trí Lực, Trí Phải với 7 khóm và 88 ấp.^[5]

TT. Thới Bình

X. Biển Bạch

X. Tân Bằng

X. Biển Bạch Đông

X. Thới Bình

X. Hồ Thị Kỷ

X. Tân Lộc

X. Tân Lộc Đông

X. Tân Lộc Bắc

X. Tân Phú

X. Trí Phải

X.Trí Lực

Triều Nguyễn, Thới Bình được chia thành 4 thôn: Tân Thới, Kiến An, Cửu Vạn và Tân Bình. Sau khi thực dân Pháp đánh chiếm Thới Bình, 4 thôn nhỏ trở thành 4 làng và sau này được sáp nhập thành một làng mới, gọi là làng Thới Bình.

Năm 1924, làng Thới Bình chỉ là vùng đất hoang sơ, khắc nghiệt nên rất ít cư dân sinh sống. Chỉ một số người từ vùng trên xuống mưu sinh bằng nghề chính là trao đổi mua bán. Dần dần, Thới Bình trở nên đông đúc và nhộn nhịp. Thấy được sự phát triển của ngã ba sông Thới Bình thuận lợi cho việc giao thương, buôn bán, nên quan lại phong kiến tranh nhau cất phố, lập thôn và hình thành nên chợ Thới Bình.^[6]

Ban đầu, dãy phố chỉ được cất tạm bợ, đến năm 1940, thực dân Pháp cai trị, cất lại khu phố bằng gỗ dầu, lợp ngói, cột được xây bằng gạch. Khu phố có tất cả trên 100 căn, mỗi căn rộng 4m và dài 12m, chia làm hai dãy, được che mát bởi hàng cây còng to. Khu phố sau khi cất xong được bán lại cho những thương lái người Việt, người Hoa. Từ đó, khu phố lầu bên bờ sông Trẹm được hình thành. Gọi là phố lầu nhưng thật ra cả dãy phố chỉ được khoảng hai hoặc ba căn có gác cao, được xây cất khang trang hơn so với những căn khác. Khu phố được hình thành bởi hai dãy phố đối mặt và cách nhau bằng một con đường, mỗi dãy đều có kiến trúc riêng và rất thuận tiện cho việc trao đổi buôn bán.^[6]

Ngày 16 tháng 5 năm 1911, Toàn quyền Đông Dương quyết định nâng lên thành quận Cà Mau thuộc tỉnh Bạc Liêu.

Ngày 5 tháng 10 năm 1917, quận Cà Mau gồm 2 tổng Quảng Xuyên, Quảng Long và các làng Tân Lộc, Tân Lợi, Tân Phú, Thới Bình của tổng Long Thủy.

Ngày 6 tháng 4 năm 1923, tách các làng Tân Lợi, Tân Lộc, Thới Bình của tổng Long Thủy lập tổng mới Long Thới thuộc quận Cà Mau.

Ngày 5 tháng 4 năm 1944, thành lập quận Thới Bình thuộc tỉnh Bạc Liêu bao gồm tổng Thới Bình.

Ngày 6 tháng 10 năm 1944, đổi tên quận Thới Bình thành quận Cà Mau Bắc. Sau đó, lại giải thể quận Cà Mau Bắc, sáp nhập vào địa bàn quận Cà Mau thuộc tỉnh Bạc Liêu.

Ngày 9 tháng 3 năm 1956, chính quyền Việt Nam Cộng hòa ban hành Sắc lệnh số 32-VN^[7] về việc thành lập tỉnh Cà Mau trên cơ sở sáp nhập quận Cà Mau, quận Quảng Xuyên và 4 xã thuộc quận Giá Rai (Định Thành, Hòa Thành, Tân Thành, Phong Thạnh Tây) của tỉnh Bạc Liêu.

Ngày 20 tháng 6 năm 1956, Ủy ban Kháng chiến – Hành chính Nam Bộ ban hành Quyết định^[8] về việc thành lập huyện Thới Bình^{[1] [9][10][11][12]} trên cơ sở 8 xã: An Xuyên, Biển Bạch, Tân Lộc, Tân Lợi, Tân Phú, Tân Thành, Thới Bình, Trí Phải.^[13]

Ngày 22 tháng 10 năm 1956, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Ngô Đình Diệm ban hành Sắc lệnh số 143-NV^[14] về việc thành lập tỉnh An Xuyên trên cơ sở đổi tên tỉnh Cà Mau.

Khi đó, quận Thới Bình thuộc tỉnh An Xuyên gồm 4 xã: Khánh An, Khánh Lâm, Tân Phú, Thới Bình. Quận lỵ đặt tại xã Thới Bình.

Ngày 5 tháng 8 năm 1957, quận Thới Bình gồm 4 xã: Khánh An, Khánh Lâm, Tân Phú, Khánh Bình và quận lỵ đặt tại Thới Bình.

Từ năm 1963 đến năm 1967, chuyển xã Vĩnh Thuận và xã Vĩnh Phong của huyện Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang cho huyện Thới Bình.^[13]

Năm 1970, quận Thới Bình gồm 4 xã: Khánh An, Khánh Bình, Khánh Lâm, Tân Phú.

Đến năm 1972, tỉnh An Xuyên giao thêm cho quận Thới Bình 3 xã: Khánh An, Khánh Lâm, Nguyễn Phích.^[13]

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, huyện Thới Bình thuộc tỉnh Cà Mau.

Ngày 20 tháng 9 năm 1975, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 245-NQ/TW^[15] về việc hợp nhất tỉnh Bạc Liêu, tỉnh Cà Mau và 2 huyện Vĩnh Thuận, An Biên (ngoại trừ 2 xã Đông Yên và Tây Yên) của tỉnh Rạch Giá sẽ hợp nhất lại thành một tỉnh, tên gọi tỉnh mới cùng với nơi đặt tỉnh lỵ sẽ do địa phương đề nghị lên.

Ngày 20 tháng 12 năm 1975, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 19/NQ^[16] về việc hợp nhất tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau thành một tỉnh, tên gọi tỉnh mới cùng với nơi đặt tỉnh lỵ sẽ do địa phương đề nghị lên.

Ngày 24 tháng 2 năm 1976, Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ban hành Nghị định số 3/NQ/1976^[17] về việc hợp nhất tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Bạc Liêu – Cà Mau.

Ngày 10 tháng 3 năm 1976, Ban đại diện Trung ương Đảng và Chính phủ ban hành Nghị quyết về việc:

• Thành lập tỉnh Minh Hải trên cơ sở đổi tên tỉnh Bạc Liêu – Cà Mau.
• Đổi tên thị xã Bạc Liêu thành thị xã Minh Hải và trở thành tỉnh lỵ của tỉnh Minh Hải.
• Huyện Thới Bình thuộc tỉnh Minh Hải.

Ngày 11 tháng 7 năm 1977, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 181-CP^[18] về việc sáp nhập xã An Xuyên của huyện Châu Thành mới giải thể vào huyện Thới Bình quản lý.

Ngày 29 tháng 12 năm 1978, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 326-CP.^[19] Theo đó, huyện Thới Bình có 23 xã, 1 thị trấn huyện lỵ.^[20]

Ngày 25 tháng 7 năm 1979, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 275-CP^[21] về việc:

• Chia xã Biển Bạch thành 4 xã: Biển Bạch, Biển Bạch Tây, Biển Bạch Tân, Biển Bạch Đông.
• Chia xã Trí Phải thành 4 xã: Trí Phải, Trí Phải Đông, Trí Phải Trung, Trí Phải Tây.
• Chia xã Tân Phú Thành thành 3 xã: Tân Quý, Tân Phú, Tân Xuân.
• Chia xã Tân Lộc thành 4 xã: Tân Bình, Tân Hải, Tân Lộc, Tân Thới.
• Chia xã Thới Bình thành 3 xã: Thới Bình, Thới Hòa, Thới Thuận.
• Xác định ranh giới của xã Hồ Thị Kỷ sau khi chuyển giao 1/2 xã sang cho huyện Cà Mau theo Quyết định số 326-CP.^[22]
• Thành lập xã Khánh Thới trên cơ sở phần đất còn lại của xã Khánh An sau khi đã được chuyển sang cho huyện U Minh theo Quyết định số 326-CP.^[22]
• Thành lập xã Phong Tiến trên cơ sở tiếp nhận một phần đất của xã Phong Thạnh Tây thuộc huyện Giá Rai chuyển sang theo Quyết quyết định số 326-CP.^[22]
• Xác định ranh giới của thị trấn Thới Bình.

Ngày 30 tháng 8 năm 1983, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 94-HĐBT^[23] về việc sáp nhập xã Tân Lợi của huyện Cà Mau mới giải thể vào huyện Thới Bình.

Ngày 14 tháng 2 năm 1987, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 33B-HĐBT^[24] về việc:

• Giải thể xã Biển Bạch Tân để sáp nhập vào xã Biển Bạch và xã Biển Bạch Tây.
• Sáp nhập xã Thới Thuận vào xã Biển Bạch Đông.
• Sáp nhập xã Trí Phải Trung vào xã Trí Phải Tây.
• Sáp nhập xã Trí Phải Đông vào xã Trí Phải.
• Sáp nhập xã Tân Quý vào xã Tân Phú và tách một phần diện tích và dân số của xã Tân Phú để sáp nhập vào xã Tân Xuân.
• Thành lập xã Lộc Bắc trên cơ sở xã Tân Bình và xã Tân Thới.
• Sáp nhập xã Tân Hải vào xã Tân Lộc.

Ngày 2 tháng 2 năm 1991, Ban Tổ chức – Cán bộ của Chính phủ ban hành Quyết định số 51/QĐ-TCCP^[25] về việc:

• Sáp nhập xã Biển Bạch Tây vào xã Biển Bạch.
• Sáp nhập xã Trí Phải Tây vào xã Trí Phải.
• Sáp nhập xã Tân Xuân vào xã Tân Phú.
• Sáp nhập xã Lộc Bắc vào xã Tân Lộc.
• Sáp nhập xã Khánh Thới thuộc huyện Thới Bình vào xã Khánh An thuộc huyện Trần Văn Thời.
• Sáp nhập xã Tân Lợi vào xã Tân Phú.
• Sáp nhập xã Thới Hòa vào xã Thới Bình.

Huyện Thới Bình lúc này có thị trấn Thới Bình và 7 xã: Biển Bạch, Biển Bạch Đông, Hồ Thị Kỷ, Tân Lộc, Tân Phú, Thới Bình, Trí Phải.

Ngày 6 tháng 11 năm 1996, Quốc hội ban hành Nghị quyết^[26] về việc chia tỉnh Minh Hải thành tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau. Khi đó, huyện Thới Bình thuộc tỉnh Cà Mau.

Ngày 29 tháng 8 năm 2000, Chính phủ ban hành Nghị định số 41/2000/NĐ-CP^[27] về việc:

• Thành lập xã Tân Lộc Bắc trên cơ sở 3.709 ha diện tích tự nhiên và 10.156 nhân khẩu của xã Tân Lộc.
• Thành lập xã Tân Lộc Đông trên cơ sở 4.064 ha diện tích tự nhiên và 4.478 nhân khẩu của xã Tân Lộc.

Ngày 5 tháng 9 năm 2005, Chính phủ ban hành Nghị định số 113/2005/NĐ-CP^[28] về việc:

• Thành lập xã Trí Lực trên cơ sở 3.898,66 ha diện tích tự nhiên và 7.024 nhân khẩu của xã Trí Phải.
• Thành lập xã Tân Bằng trên cơ sở 4.730 ha diện tích tự nhiên và 10.419 nhân khẩu của xã Biển Bạch.

Huyện Thới Bình có 1 thị trấn và 11 xã.

Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15^[29] về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12 tháng 6 năm 2025). Theo đó, sáp nhập tỉnh Bạc Liêu vào tỉnh Cà Mau.

Ngày 16 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 203/2025/QH15^[2] về việc Sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Theo đó, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 1 tháng 7 năm 2025.

Thới Bình là huyện phát triển kinh tế dựa vào nông nghiệp là chủ yếu. Điều kiện tự nhiên của vùng đất Thới Bình thích hợp cho việc nuôi cua, nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng, tôm càng xanh, trồng lúa trên đất nuôi tôm. Bên cạnh đó, một số xã vùng ngọt của huyện thích hợp cho độc canh cây lúa.

Huyện Thới Bình có 4 trường cấp THPT gồm: THPT Thới Bình, THCS&THPT Tân Bằng, THCS&THPT Tân Lộc, THPT Nguyễn Văn Nguyễn. Trong đó, trường THPT Thới Bình tự hào là một trong những ngôi trường có bề dày lịch sử. Cuối năm 2016, trường THPT Thới Bình là trường thứ 2 ở cấp THPT của tỉnh Cà Mau được công nhận đạt chuẩn Quốc gia (sau trường THPT Đầm Dơi).

Ngoài ra, còn hệ thống các trường Tiểu học, THCS phân bố khắp địa bàn.

Huyện có 2 Trung tâm Y tế lớn là trung tâm y tế huyện Thới Bình và Phòng khám đa khoa Gia đình cùng hệ thống trạm y tế rải điều khắp các xã, đủ đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

Huyện Thới Bình có diện tích 636,39 km², dân số năm 2019 là 135.892 người,^[30] mật độ dân số đạt 214 người/km².

Huyện Thới Bình có diện tích 636,30 km²,^[31] dân số quy đổi tính đến ngày 31/12/2022 là 184.297 người,^[32] mật độ dân số đạt 289 người/km².^[33]

Huyện Thới Bình có diện tích 636,30 km², dân số quy đổi tính đến ngày 31/12/2024 là 186.321 người,^[3] mật độ dân số đạt 292 người/km².

Hiện nay, Thới Bình là huyện có điều kiện giao thông thuận lợi nhất của tỉnh Cà Mau ở cả đường thủy và đường bộ.

Về đường thủy, sông Ông Đốc khi chảy đến khu vực mà ngày nay là nơi đặt nhà máy đạm Cà Mau (giáp ranh giữa huyện Thới Bình với huyện U Minh) thì chia làm hai nhánh, nhánh chảy về U Minh được gọi là sông Cái Tàu, nhánh còn lại chảy về Thới Bình có tên là sông Trẹm. Sông Trẹm là con sông lớn duy nhất chảy qua địa bàn huyện, đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển, trao đổi hàng hóa giữa Cà Mau với Kiên Giang. Còn một tuyến đường thủy quan trọng khác là kênh xáng Chắc Băng, bắt nguồn từ sông Trẹm tại thị trấn Thới Bình đi về tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ.

Trước đây, quốc lộ 63 đoạn qua huyện Thới Bình là tuyến đường duy nhất nối liền Cà Mau với Kiên Giang. Tuy nhiên, do được xây dựng từ rất lâu, tuyến đường này lại có diện tích nhỏ, không đáp ứng đủ cho nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa của nhân dân 2 tỉnh. Cuối năm 2015, sau nhiều năm xây dựng, tuyến đường Hành lang ven biển phía Nam (đường Xuyên Á) được thông xe, giúp giảm tải cho quốc lộ 63, đồng thời cũng rút ngắn khoảng cách hơn so với quốc lộ 63. Ngoài ra, còn có các tuyến đường tỉnh (ĐT): Đường tỉnh 961 nối trung tâm thị trấn Thới Bình với Quốc lộ 63, Đường tỉnh 983, Đường tỉnh 983B.

Thới Bình là huyện có hoạt động giao thông vận tải công cộng phát triển.Từ TP. Cà Mau để về Thới Bình có 2 tuyến xe buýt: tuyến TP. Cà Mau – TT. Thới Bình hoạt động trên quốc lộ 63 và tuyến TP. Cà Mau – Thứ Bảy (Miệt Thứ, Kiên Giang) hoạt động trên tuyến đường Hành lang ven biển phía Nam (đường Xuyên Á).