Cái Răng
|
||
---|---|---|
Quận | ||
Quận Cái Răng | ||
Hàng cau ở Thường Thạnh Chợ Cái Răng | ||
Hành chính | ||
Quốc gia | ![]() | |
Vùng | Đồng bằng sông Cửu Long | |
Thành phố | Cần Thơ | |
Trụ sở UBND | 126 Mai Chí Thọ, phường Phú Thứ | |
Phân chia hành chính | 7 phường | |
Thành lập | 2/1/2004[1] | |
Giải thể | 1/7/2025[2] | |
Địa lý | ||
Tọa độ: 9°59′57″B 105°46′56″Đ / 9,99917°B 105,78222°Đ | ||
| ||
Diện tích | 67,81 km²[3] | |
Dân số (31/12/2024) | ||
Tổng cộng | 110.141 người[3] | |
Mật độ | 1.624 người/km² | |
Dân tộc | Kinh, Hoa, Khmer | |
Khác | ||
Mã hành chính | 919[4] | |
Biển số xe | 65-C1/M1/BA/AA | |
Cái Răng là một quận nội thành cũ thuộc thành phố Cần Thơ, Việt Nam.
Địa lý
Quận Cái Răng nằm ở phía nam nội thành của thành phố Cần Thơ, có vị trí địa lý:
- Phía đông giáp thị xã Bình Minh và huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long
- Phía tây giáp huyện Phong Điền
- Phía nam giáp huyện Châu Thành A và huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang
- Phía bắc giáp quận Ninh Kiều.
Quận Cái Răng có diện tích 67,81 km², dân số năm 2024 là 110.141 người,[3] mật độ dân số đạt 1.624 người/km².
Hành chính
Quận Cái Răng có 7 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 7 phường: Ba Láng, Hưng Phú, Hưng Thạnh, Lê Bình, Phú Thứ, Tân Phú, Thường Thạnh.
|
Lịch sử
Từ thời Pháp thuộc cho đến năm 1975, Cái Răng là tên gọi nơi đặt quận lỵ quận Châu Thành thuộc tỉnh Cần Thơ và sau đó là tỉnh Phong Dinh thời Việt Nam Cộng hòa. Lúc bấy giờ, Cái Răng về mặt hành chánh vẫn thuộc địa bàn xã Thường Thạnh. Từ năm 1975, thị trấn Cái Răng chính thức được thành lập và trở thành đơn vị hành chánh cấp xã trực thuộc huyện Châu Thành. Trước năm 2004, Cái Răng vốn là thị trấn huyện lỵ của huyện Châu Thành thuộc tỉnh Cần Thơ cũ. Từ năm 2004, huyện Châu Thành thuộc về tỉnh Hậu Giang, đồng thời huyện lỵ cũng được dời về thị trấn Ngã Sáu. Như vậy, Cái Răng chính thức trở thành một quận thuộc thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương từ năm 2004. Ngoài ra, thị trấn Cái Răng cũ cũng được chuyển thành phường Lê Bình. Hiện nay, trung tâm hành chính quận Cái Răng đã được dời về phường Phú Thứ.
Nguồn gốc tên gọi
Theo truyền thuyết, tên gọi Cái Răng xuất phát từ câu chuyện hồi đầu thời khẩn hoang, có con cá sấu rất lớn dạt vào đây, răng của nó cắm vào miệng đất này. Tuy nhiên, trong cuốn Tự vị tiếng nói miền Nam của Vương Hồng Sển cho biết: Cái Răng có nguồn gốc từ chữ Khmer "karan" nghĩa là "cà ràng" (ông táo). Người Khmer ở Xà Tón (Tri Tôn) làm rất nhiều karan đi bán khắp nơi. Lâu dần, mọi người phát âm karan thành Cái Răng.
- Cà ràng hình thù như con số 8 để nằm, một đầu là ba ông Táo lú đầu lên cao để đội nồi ơ siêu trách, còn một đầu kia nắn cái bụng chang bang dài dài vừa vặn với cây củi chụm, bụng này chứa được tro nhiều không rơi rớt ra ngoài, lại ấm cúng che kín gió, mau chín mau sôi. Truy nguyên ra, trong sách Pháp, Le Cisbassac chẳng hạn, và nhiều sách khác đã có từ lâu vẫn ghi: "Krôk kran: rạch Cái Răng, nay cứ lấy điển này làm chắc, một đàng khác hỏi thăm người cố cựu bản xứ thuật rằng ngày xưa, không biết từ đời nào, nguyên người Thổ (Cơ Me) ở Xà Tón (Tri Tôn) chuyên làm nồi đất và "karan" chất đầy mui ghe lớn rồi thả theo sông cái đến đậu ghe nơi chỗ này để bán, năm này qua năm nọ, chầy ngày người mình phát âm "karan" biến ra "Cái Răng" rồi trở nên địa danh thiệt thọ của chỗ này luôn. (Vương Hồng Sển)
Thời phong kiến
Vào thời nhà Nguyễn độc lập, vùng đất quận Cái Răng ngày nay bao gồm địa bàn các thôn Tân Thạnh Đông, Thường Thạnh, Trường Thạnh, Đông Phú và một phần thôn Tân An. Trong đó, phần đất thuộc thôn Tân An lúc bấy giờ ngày nay thuộc địa bàn các phường Hưng Phú và Hưng Thạnh. Ngoại trừ thôn Đông Phú thuộc tổng Định An, các thôn còn lại cùng thuộc tổng Định Bảo. Ban đầu, hai tổng Định An và Định Bảo cùng thuộc huyện Vĩnh Định, phủ Tân Thành, tỉnh An Giang. Năm Minh Mạng thứ 20 (1839), hai tổng này lại chuyển sang thuộc sự quản lý của huyện Phong Phú, phủ Tuy Biên, tỉnh An Giang. Lúc bấy giờ, ngoài việc gọi theo địa danh hành chính chính thức, thôn Tân An còn được gọi bằng địa danh tên Nôm phổ biến hơn là "Cần Thơ", còn thôn Thường Thạnh được gọi bằng địa danh tên Nôm là "Cái Răng".
Thời Pháp thuộc
Sau khi chiếm hết được các tỉnh Nam Kỳ vào năm 1867, thực dân Pháp dần xóa bỏ tên gọi tỉnh An Giang cùng hệ thống hành chính phủ huyện cũ thời nhà Nguyễn, đồng thời đặt ra các hạt Thanh tra.
Ngày 1 tháng 1 năm 1868, Thống đốc Nam Kỳ ban hành Quyết định về việc đặt huyện Phong Phú thuộc hạt Sa Đéc, đồng thời lập Toà Bố tại Sa Đéc. Hạt Sa Đéc (phủ Tân Thành) đặt lỵ sở tại Sa Đéc gồm có 3 huyện: Vĩnh An, An Xuyên và Phong Phú. Vào thời điểm này ở huyện Phong Phú có 5 chợ chính: Bình Thủy, Cái Răng, Cần Thơ, Ô Môn, Trà Niềng.
Ngày 30 tháng 4 năm 1872, Thống đốc Nam Kỳ ban hành Nghị định về việc sáp nhập huyện Phong Phú với vùng Bắc Tràng (thuộc phủ Lạc Hóa, tỉnh Vĩnh Long trước đây) để lập thành hạt mới lấy tên là hạt Trà Ôn, đặt Toà Bố tại Trà Ôn. Một năm sau, Toà Bố từ Trà Ôn lại dời về Cái Răng.
Ngày 5 tháng 1 năm 1876, các thôn đổi thành làng.
Ngày 23 tháng 2 năm 1876, Thống đốc Nam Kỳ ra Nghị định mới lấy huyện Phong Phú và một phần huyện An Xuyên và Tân Thành để lập hạt tham biện Cần Thơ với thủ phủ là Cần Thơ.
Chính quyền thực dân Pháp về sau đã đổi tên gọi các đơn vị hành chính cấp hạt theo địa điểm đóng trụ sở. Đặc biệt, lúc bấy giờ từ việc địa danh "Cần Thơ" ban đầu chỉ là tên gọi trong dân gian để chỉ vùng đất thôn Tân An dọc theo con sông Cần Thơ, chính quyền thực dân Pháp đã chính thức hóa tên gọi "Cần Thơ" bằng những văn bản hành chính để chỉ địa danh cấp hạt và sau này là cấp tỉnh ở xứ Nam Kỳ: "hạt Cần Thơ", " tỉnh Cần Thơ". Ngoài ra, tên gọi nơi đặt lỵ sở hạt và sau này là tên gọi nơi đặt tỉnh lỵ cũng đều được gọi bằng địa danh "Cần Thơ".
Ngày 1 tháng 1 năm 1900, tất cả các hạt tham biện ở Đông Dương điều thống nhất gọi là "tỉnh", trong đó có tỉnh Cần Thơ. Hai tổng Định Bảo và Định An ban đầu trực thuộc tỉnh Cần Thơ. Cũng về sau, làng Trường Thạnh được đổi tên thành làng Thường Thạnh Đông, đồng thời tách đất làng Đông Phú để thành lập mới làng Phú Thứ và làng Thạnh An. Thời Pháp thuộc, các làng Tân An, Tân Thạnh Đông, Thạnh An, Thường Thạnh và Thường Thạnh Đông cùng thuộc tổng Định Bảo; riêng các làng Phú Thứ và Đông Phú cùng thuộc tổng Định An.
Năm 1913, thực dân Pháp thành lập quận Châu Thành thuộc tỉnh Cần Thơ. Từ đó, tổng Định Bảo trực thuộc quận Châu Thành, vốn là nơi đặt tỉnh lỵ tỉnh Cần Thơ. Lúc bấy giờ, làng Tân An vừa đóng hai vai trò là nơi đặt quận lỵ quận Châu Thành và tỉnh lỵ tỉnh Cần Thơ.
Năm 1917, quận Phụng Hiệp thuộc tỉnh Cần Thơ được thành lập, lúc này tổng Định An thuộc quận Phụng Hiệp.
Năm 1921, tỉnh Cần Thơ có thêm quận Trà Ôn, bao gồm tổng Bình Lễ của quận Cầu Kè chuyển sang và tổng Định An của quận Phụng Hiệp chuyển sang.
Ngày 14 tháng 12 năm 1932, quận Cái Răng thuộc tỉnh Cần Thơ được thành lập trên cơ sở đổi tên từ quận Châu Thành, gồm tổng Định Bảo của quận Châu Thành cũ và tổng Định An của quận Trà Ôn cũ. Tên quận mới được lấy theo tên gọi nơi đặt quận lỵ mới là Cái Răng (thuộc làng Thường Thạnh), còn trước đó quận lỵ quận Châu Thành cũ đặt ngay tại tỉnh lỵ Cần Thơ (thành phố thuộc tỉnh)|Cần Thơ (thuộc làng Tân An).
Ngày 27 tháng 6 năm 1934, quận Cái Răng được đổi lại tên cũ là quận Châu Thành. Các tổng Định An và Định Bảo cùng thuộc quận Châu Thành, tỉnh Cần Thơ. Địa bàn làng Tân An khi đó vẫn bao gồm cả vùng đất phía nam sông Cần Thơ, tương đương với các phường Hưng Phú và Hưng Thạnh của quận Cái Răng ngày nay. Về sau, thực dân Pháp cũng hợp nhất ba làng Tân Thạnh Đông, Phú Lợi và Thạnh Mỹ (cùng thuộc tổng Định Bảo) thành một làng mới lấy tên là làng Tân Phú Thạnh.
Giai đoạn 1956–1976
Việt Nam Cộng hòa
Sau năm 1956, các làng gọi là xã.
Ngày 22 tháng 10 năm 1956, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Ngô Đình Diệm ban hành Sắc lệnh số 143-NV[5] về việc thành lập tỉnh Phong Dinh trên cơ sở đổi tên tỉnh Cần Thơ. Lúc này, phần đất nằm ở phía nam sông Cần Thơ vốn trước đó thuộc xã Tân An cũng được tách ra để thành lập mới xã Thuận Đức. Lúc này, các xã Tân Phú Thạnh, Thạnh An, Thường Thạnh, Thường Thạnh Đông cùng thuộc tổng Định Bảo; các xã Đông Phú, Phú Thứ, Tân An, Thuận Đức cùng thuộc tổng Định An. Các tổng Định An và Định Bảo vẫn cùng thuộc quận Châu Thành như cũ.
Sau năm 1965, cấp tổng bị bãi bỏ, các xã trực thuộc quận. Ban đầu, xã Tân An vẫn đóng hai vai trò là nơi đặt quận lỵ quận Châu Thành và tỉnh lỵ Cần Thơ của tỉnh Phong Dinh. Tuy nhiên, về sau quận lỵ quận Châu Thành lại được dời về Cái Răng, về mặt hành chánh thuộc địa bàn xã Thường Thạnh.
Ngày 30 tháng 9 năm 1970, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Cộng hòa ban hành Sắc lệnh số 115-SL/NV[6] về việc cải biến xã Tân An thuộc quận Châu Thành, tỉnh Phong Dinh và các phần đất phụ cận thành thị xã Cần Thơ và là thị xã tự trị trực thuộc chính quyền Trung ương Việt Nam Cộng hòa, đồng thời kiêm tỉnh lỵ tỉnh Phong Dinh.
Thị xã Cần Thơ có 2 xã: Tân An, Thuận Đức, ấp Lợi Nguyên thuộc xã An Bình và ấp Bình Nhựt thuộc xã Long Tuyền.
Ngày 7 tháng 6 năm 1971, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Cộng hòa ban hành Nghị định số 585-NĐ/NV[7] về việc:
- Thành lập quận Nhứt và quận Nhì thuộc thị xã Cần Thơ.
- Thành lập khu phố Hưng Phú thuộc Quận Nhì trên cơ sở toàn bộ 2 ấp: An Hưng, An Phú và một phần ấp Mỹ Hưng thuộc xã Thuận Đức.
- Thành lập khu phố Hưng Thạnh thuộc Quận Nhì trên cơ sở toàn bộ ấp Mỹ Thạnh và một phần của ấp Mỹ Hưng thuộc xã Thuận Đức.
Ngày 22 tháng 8 năm 1972, Tổng trưởng Nội vụ Việt Nam Cộng hòa ban hành Nghị định số 553-BNV/HCĐP/NĐ[8] về việc:
- Chuyển khu phố Hưng Phú thuộc Quận Nhì thành phường Hưng Phú.
- Chuyển khu phố Hưng Thạnh thuộc Quận Nhì thành phường Hưng Thạnh.
Chính quyền Cách mạng
Tuy nhiên phía chính quyền Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam và sau này là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam cùng với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không công nhận tên gọi tỉnh Phong Dinh mà vẫn gọi theo tên cũ là tỉnh Cần Thơ, đồng thời vẫn duy trì thị xã Cần Thơ trực thuộc tỉnh Cần Thơ trong giai đoạn 1956–1972. Lúc bấy giờ, phía chính quyền Cách mạng cũng gọi vùng đất quận Châu Thành thuộc tỉnh Phong Dinh bằng danh xưng là huyện Châu Thành thuộc tỉnh Cần Thơ.
Tháng 8 năm 1972, Thường vụ Khu ủy Khu 9 của phía chính quyền Cộng hòa Miền Nam Việt Nam và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành Quyết định[9] về việc:
- Thành lập thành phố Cần Thơ trực thuộc Khu 9 trên cơ sở thị xã Cần Thơ và 6 xã vùng ven thuộc các huyện Châu Thành, Ô Môn thuộc tỉnh Cần Thơ.
- Đồng thời, chính quyền Cách mạng vẫn duy trì các đơn vị hành chính cấp quận, phường và khóm bên dưới giống như phía chính quyền Việt Nam Cộng hòa cho đến đầu năm 1976.
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền quân quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam lúc bấy giờ vẫn duy trì hai đơn vị hành chính cấp tỉnh ngang bằng nhau là tỉnh Cần Thơ và thành phố Cần Thơ cho đến đầu năm 1976. Lúc này, ở khu vực thành phố Cần Thơ, chính quyền Cách mạng cho hợp nhất hai phường Hưng Phú và Hưng Thạnh thành phường Thạnh Phú. Bên cạnh đó, ở khu vực huyện Châu Thành thuộc tỉnh Cần Thơ, thị trấn Cái Răng cũng được thành lập do tách đất từ xã Thường Thạnh và trở thành thị trấn huyện lỵ của huyện Châu Thành.
Ngày 20 tháng 9 năm 1975, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 245-NQ/TW[10] về việc hợp nhất tỉnh Cần Thơ (ngoại trừ huyện Thốt Nốt), tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Trà Vinh, tỉnh Vĩnh Long thành một tỉnh, tên gọi tỉnh mới cùng với nơi đặt tỉnh lỵ sẽ do địa phương đề nghị lên.
Ngày 20 tháng 12 năm 1975, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 19/NQ[11] về việc hợp nhất tỉnh Cần Thơ (bao gồm cả huyện Thốt Nốt của tỉnh Long Xuyên), tỉnh Sóc Trăng thành một tỉnh mới, tên gọi tỉnh mới cùng với nơi đặt tỉnh lỵ sẽ do địa phương đề nghị lên.
Giai đoạn 1976–2003
Ngày 24 tháng 2 năm 1976, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ban hành Nghị định số 3/NQ/1976[12] về việc hợp nhất tỉnh Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Hậu Giang.
Ngày 24 tháng 3 năm 1976, Chính phủ ban hành Quyết định số 17/QĐ-76[13] về việc:
- Hợp nhất ba đơn vị hành chính cấp tỉnh ngang bằng nhau là tỉnh Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ thành tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Hậu Giang.
- Giải thể Quận 1 (Quận Nhứt) và Quận 2 (Quận Nhì) và các phường, xã trực thuộc thành phố do thành phố Cần Thơ lúc này chuyển thành thành phố cấp huyện trực thuộc tỉnh Hậu Giang.
- Phường Thạnh Phú trực thuộc thành phố do thành phố Cần Thơ lúc này chuyển thành thành phố cấp huyện, trực thuộc tỉnh Hậu Giang.
Tháng 12 năm 1976, Chính phủ ban hành Quyết định về việc hợp nhất hai xã Thạnh An và Phú Thứ thuộc huyện Châu Thành thành xã Phú An.
Ngày 21 tháng 4 năm 1979, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 174-CP[14] về việc chia phường Thạnh Phú thuộc thành phố Cần Thơ thành phường Hưng Phú và xã Hưng Thạnh.
Ngày 16 tháng 9 năm 1989 Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 128-HĐBT[15] về việc hợp nhất xã Thường Thạnh và xã Thường Thạnh Đông thuộc huyện Châu Thành thành xã Đông Thạnh.
Ngày 26 tháng 12 năm 1991, Quốc hội ban hành Nghị quyết[16] về việc:
- Chia tỉnh Hậu Giang thành tỉnh Cần Thơ và tỉnh Sóc Trăng.
- Thành phố Cần Thơ và huyện Châu Thành thuộc tỉnh Cần Thơ cho đến cuối năm 2003. Trong giai đoạn này, Cái Răng vẫn tiếp tục giữ vai trò là thị trấn huyện lỵ của huyện Châu Thành.
Ngày 6 tháng 11 năm 2000, Chính phủ ban hành Nghị định số 64/2000/NĐ-CP[17] về việc:
- Tái lập huyện Châu Thành A, tỉnh Cần Thơ trên cơ sở một phần của huyện Châu Thành.
- Chuyển xã Tân Phú Thạnh thuộc huyện Châu Thành về huyện Châu Thành A mới tái lập quản lý.
Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 22/2003/QH11[18] về việc:
- Chia tỉnh Cần Thơ thành thành phố Cần Thơ trực thuộc trung ương và tỉnh Hậu Giang.
- Sáp nhập một phần của huyện Châu Thành, bao gồm: thị trấn Cái Răng; các ấp Thạnh Mỹ, Thạnh Huề, Thạnh Thắng, Yên Hạ và 176 ha diện tích cùng với 2.216 người của ấp Phú Quới thuộc xã Đông Thạnh; các ấp Thạnh Hóa, Thạnh Hưng, Thạnh Thuận, An Hưng, Thạnh Phú, Phú Khánh, Khánh Bình và 254,19 ha diện tích cùng với 1.806 người của ấp Phú Hưng thuộc xã Phú An; các ấp Phú Thành, Phú Thạnh, Phú Thuận, Phú Thuận A và 304,61 ha diện tích cùng với 1.262 người của ấp Phú Lợi thuộc xã Đông Phú; và một phần của huyện Châu Thành A, bao gồm: xã Trường Long; xã Nhơn Ái; xã Nhơn Nghĩa; ấp Tân Thạnh Đông và 84,7 ha diện tích cùng với 640 người của ấp Tân Thạnh Tây thuộc xã Tân Phú Thạnh được giao về cho thành phố Cần Thơ trực thuộc trung ương quản lý.
- Tỉnh Hậu Giang quản lý phần còn lại của huyện Châu Thành và huyện Châu Thành A.
Giai đoạn 2004–2025
Ngày 2 tháng 1 năm 2004, Chính phủ ban hành Nghị định số 05/2004/NĐ-CP[1] về việc:
- Thành lập quận Cái Răng thuộc thành phố Cần Thơ trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số của phường Hưng Phú, xã Hưng Thạnh thuộc thành phố Cần Thơ cũ; toàn bộ 246,37 ha diện tích tự nhiên và 13.968 nhân khẩu của thị trấn Cái Răng, 1.035,81 ha diện tích tự nhiên và 10.431 nhân khẩu của xã Đông Thạnh, 2.013,29 ha diện tích tự nhiên và 12.781 nhân khẩu của xã Đông Thạnh, 2.013,29 ha diện tích tự nhiên và 12.781 nhân khẩu của xã Phú An, 806,66 ha diện tích tự nhiên và 6.386 nhân khẩu của xã Đông Phú thuộc huyện Châu Thành; 531,52 ha diện tích tự nhiên và 6.339 nhân khẩu của xã Tân Phú Thạnh thuộc huyện Châu Thành A.
- Thành lập phường Lê Bình trên cơ sở toàn bộ 246,37 ha diện tích tự nhiên và 13.968 nhân khẩu của thị trấn Cái Răng, huyện Châu Thành.
- Thành lập phường Thường Thạnh trên cơ sở 1.035,81 ha diện tích tự nhiên và 10.431 nhân khẩu của xã Đông Thạnh thuộc huyện Châu Thành.
- Thành lập phường Phú Thứ trên cơ sở 2.013,29 ha diện tích tự nhiên và 12.781 nhân khẩu của xã Phú An thuộc huyện Châu Thành.
- Thành lập phường Tân Phú trên cơ sở 806,66 ha diện tích tự nhiên và 6.386 nhân khẩu của xã Đông Phú thuộc huyện Châu Thành.
- Thành lập phường Ba Láng trên cơ sở 531,52 ha diện tích tự nhiên và 6.339 nhân khẩu của xã Tân Phú Thạnh thuộc huyện Châu Thành A.
- Thành lập phường Hưng Thạnh trên cơ sở toàn bộ 867,15 ha diện tích tự nhiên và 8.249 nhân khẩu của xã Hưng Thạnh thuộc thành phố Cần Thơ cũ.
Quận Cái Răng có 6.253,43 ha diện tích tự nhiên và 74.942 nhân khẩu; có 7 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 7 phường: Ba Láng, Hưng Phú, Hưng Thạnh, Lê Bình, Phú Thứ, Tân Phú, Thường Thạnh.
Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15[19] về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12 tháng 6 năm 2025). Theo đó, sáp nhập tỉnh Hậu Giang và tỉnh Sóc Trăng vào thành phố Cần Thơ.
Ngày 16 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 203/2025/QH15[2] về việc Sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Theo đó, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 1 tháng 7 năm 2025.
Kinh tế - xã hội
Là quận nội thành nằm ở vị trí cửa ngõ của thành phố, có Quốc lộ 1 đi qua, ngay từ khi mới thành lập, quận Cái Răng đã được xem là trọng điểm phát triển kinh tế của thành phố Cần Thơ. Là đầu mối giao thông, giáo dục, công nghiệp, thương mại, cảng logistics quan trọng. Trong năm 2020 kinh tế quận phát triển ổn định, tỷ trọng khu vực nông nghiệp, thủy sản của quận chiếm 1,10%; khu vực công nghiệp, xây dựng chiếm 60,41%; khu vực thương mại - dịch vụ chiếm 38,49%. Giá trị sản xuất nông nghiệp, thủy sản (theo giá hiện hành) ước thực hiện 300 tỉ đồng, đạt 100% chỉ tiêu đề ra; công nghiệp, xây dựng 16.480 tỉ đồng, đạt 99,69%; thương mại - dịch vụ 10.500 tỉ đồng đạt 93,89%. Tổng vốn đầu tư phát triển toàn quận được 12.891 tỉ đồng, đạt 126,2%. Giá trị sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp ước thực hiện được 16.530 tỉ đồng (theo giá hiện hành), đạt 107,9% so cùng kỳ, đạt 100 % so kế hoạch năm. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ ước đạt 8.540 tỉ đồng.[20]
Hiện nay trên địa bàn quận Cái Răng có 3 KCN và 1 Cụm CN và cảng Logistics Cái Cui đang hoạt động đã giúp quận trở thành 1 trong những quận phát triển quan trọng của thành phố như: KCN Hưng Phú 2A, KCN Hưng Phú 2B, KCN Hưng Phú I, Cụm CN Cái Răng.
Giáo dục
Một số trường đại học, cao đẳng đóng trên địa bàn quận Cái Răng:
- Đại học Tây Đô toạ lạc số 68, Trần Chiên, phường Lê Bình.
- Đại học Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 1 (Cơ sở Cần Thơ) toạ lạc tại Khu đô thị và đại học ĐBSCL.
- Đại học Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 2 (cơ sở Cần Thơ) toạ lạc tại khu đô thị Hưng Phú, phường Hưng Thạnh.
- Đại học Cần Thơ (Trung tâm nghiên cứu thủy sản cơ sở quận Cái Răng) toạ lạc tại phường Tân Phú.
- Cao đẳng Tây Đô toạ lạc tại số 90, Quốc lộ 1, phường Ba Láng cùng với các trường bậc phổ thông các phường khắp quận.
Y tế
Một số bệnh viện đóng trên địa bàn quận Cái Răng: Bệnh viện Nam Cần Thơ, Bệnh viện Hoàn Mỹ Cửu Long, Bệnh viện Đa khoa quận, Trung tâm Y tế quận, Trung tâm Y Tế dự phòng.
Hạ tầng đô thị và xã hội
- Bệnh viện trường Đại học Nam Cần Thơ
- Trung tâm văn hoá Tây Đô tại phường Hưng Thạnh.
- Trung tâm hành chính mới TP.Cần Thơ quy mô 11 ha, phường Hưng Phú.
- Khu đô thị & khu công nghệ thông tin tập trung thành phố Cần Thơ tại phường Hưng Thạnh quy mô 70 ha.
- Khu đô thị Nam Long 3 quy mô 70 ha tại phường Hưng Thạnh.
- Khu tái định cư phường Tân Phú quy mô hơn 10 ha.
- Khu tái định cư phường Thường Thạnh quy mô 2,46 ha.
- Khu đô thị Thường Thạnh và khu dân cư Thường Thạnh tổng diện tích hơn 17 ha tại phường Thường Thạnh.
- Khu tái định cư Lê Bình khu vực Yên Thuận quy mô 2 ha.
- Khu đô thị số 1 quy mô 88,5 ha.
- Khu đô thị số 7 quy mô 85,8 ha.
- Khu đô thị mới – khu 3 quy mô 51,3 ha.
- Khu đô thị số 6 quy mô 33 ha.
- Khu đô thị mới số 8 quy mô 37,4 ha.
- Khu đô thị mới Phú Thứ quy mô 48,7 ha.
- Khu tái định cư số 2 quy mô 11,9 ha.
- Khu tái định cư số 11 (Cái Răng – Phong Điền, một phần phường Ba Láng) quy mô 296 ha.
- Khi đô thị – tái định cư số 16 quy mô 65 ha.
Công sở
Một số cơ quan thuộc chính phủ và thành phố trên địa bàn quận Cái Răng:
- Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Thành phố Cần Thơ
- Phòng Cảnh Sát Giao Thông Đường Bộ – Đường Sắt Thành phố Cần Thơ
- Cơ Quan Điều Tra Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao Thành phố Cần Thơ
- Quỹ Đầu Tư & Phát Triển Thành phố Cần Thơ
- Chi Cục Quản Lí Đường Bộ IV.5: Số 79, Quốc lộ 1, phường Hưng Phú
- Chi Cục Cửa Khẩu Cảng Thành phố Cần Thơ
- Bộ Chỉ Huy Quân Sự Thành phố Cần Thơ
- Ban Quản Lý Dự Án Khí Tây Nam Bộ
- Đội Thanh Tra An Toàn Số 6
- Đội Xử Lý Vi Phạm Giao Thông – CA Thành phố Cần Thơ
- Viện Nghiên Cứu & Phát Triển Công Nghệ Giáo Dục Thành phố Cần Thơ
- Viện Nghiên Cứu Nông Nghiệp Công Nghệ Cao ĐBSCL.
Giao thông
Các tuyến đường chính
- Quốc lộ 1 – Lê Duẩn: Đi qua các phường Ba Láng, Hưng Phú, Hưng Thạnh, Thường Thạnh
- Phạm Hùng: Đoạn Quốc lộ 1 cũ đi qua các phường Ba Láng và Lê Bình
- Quang Trung: Đi qua phường Hưng Phú
- Võ Nguyên Giáp (Đường Nam Sông Hậu): Đi qua các phường Hưng Thạnh, Phú Thứ, Tân Phú
- Quốc lộ 61C (Đường nối Cần Thơ – Vị Thanh): Đi qua phường Ba Láng
- Tỉnh lộ 925 (ranh giới thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang): Đi qua phường Thường Thạnh
- Đường Trần Hoàng Na nối dài: Đi qua các phường Hưng Thạnh, Phú Thứ, Tân Phú.
- Đường vành đai phía Tây quy mô 6 làn xe đi qua các phường, Ba Láng, Phú Thứ, Thường Thạnh, Phú Thứ, Tân Phú
- Đường cao tốc Cần Thơ – Cà Mau: Đi qua các phường Ba Láng, Phú Thứ, Tân Phú, Thường Thạnh.
- Nhà gà đường sắt thành phố Cần Thơ quy mô 27,5 ha.
- Quỹ đất dự kiến phát triển đô thị gắn kết với giao thông công cộng (TOD), đường sắt thành phố quy mô 150 ha.
- Quỹ đất phát triển logistics tại khu vực nhà ga đường sắt quy mô 41 ha.
- Trung tâm logistics cảng Cái Cui quy mô 100 ha.
Đường địa phương
- Phường Lê Bình: Duy Tân, Đinh Tiên Hoàng, Hàm Nghi, Hàng Gòn, Hàng Xoài, Lê Bình, Lê Hồng Nhi, Lê Thái Tổ, Lý Thường Kiệt, Ngô Quyền, Nguyễn Trãi, Nguyễn Việt Dũng, Nhật Tảo, Trần Chiên, Trần Hưng Đạo, Trưng Nữ Vương, Võ Tánh
- Phường Thường Thạnh: Hàng Gòn, Huỳnh Thị Nở, Nguyễn Thị Trâm, Trương Vĩnh Nguyên
- Phường Ba Láng: Lê Hồng Nhi, Nguyên Hồng
- Phường Hưng Phú: Hoàng Văn Thái, Hoàng Thế Hiện, Lý Thái Tổ, Nguyễn Ngọc Bích, Trần Văn Trà, Đinh Công Dụng, Nguyễn Hùng Minh
- Phường Hưng Thạnh: Nguyễn Văn Quang, Phạm Văn Nhờ, Phan Trọng Tuệ, Trần Văn Việt, Vũ Đình Liệu
- Phường Phú Thứ: Bùi Quang Trinh, Cao Minh Lộc, Lâm Văn Phận, Lê Nhựt Tảo, Lê Tấn Quốc, Lê Văn Tưởng, Mai Chí Thọ, Nguyễn Chánh, Nguyễn Văn Quy, Nguyễn Thị Sáu, Trần Văn Sắc, Trần Văn Việt, Trương Vĩnh Nguyên, Trường Sa
- Phường Tân Phú: Chí Sinh, Nguyễn Văn Quy, Hoàng Sa, Cái Cui.
Đường phố
|
|
|
|
|
Chú thích
- ^ a b "Nghị định số 05/2004/NĐ-CP về việc thành lập các quận Ninh Kiều, Bình Thuỷ, Cái Răng, Ô Môn, các huyện Phong Điền, Cờ Đỏ, Vĩnh Thạnh, Thốt Nốt và các xã, phường, thị trấn thuộc thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương". Thư viện pháp luật. ngày 2 tháng 1 năm 2004. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2015.
- ^ a b "Nghị quyết số 203/2025/QH15 về việc Sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam". Cổng thông tin điện tử Quốc hội Việt Nam. ngày 16 tháng 6 năm 2025. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 6 năm 2025. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2025.
- ^ a b c Đề án về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của thành phố Cần Thơ năm 2025.
- ^ Tổng cục Thống kê
- ^ Sắc lệnh số 143-NV về việc để thay đổi địa giới và tên Đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn cùng các tỉnh và tỉnh lỵ tại Việt Nam
- ^ Sắc lệnh số 115-SL/NV về việc cải biến xã Tân An thuộc quận Châu Thành, tỉnh Phong Dinh và các phần đất phụ cận thành thị xã Cần Thơ.
- ^ Nghị định số 585-NĐ/NV về việc thành lập tại thị xã Cần Thơ hai quận lấy tên là quận Nhứt và quận Nhì.
- ^ Nghị định số 553-BNV/HCĐP/NĐ về việc cải danh khu phố tại các thị xã thành phường.
- ^ Quyết định về việc tách thị xã Cần Thơ ra khỏi tỉnh Cần Thơ, hình thành Thành phố Cần Thơ trực thuộc Khu 9, bao gồm thị xã Cần Thơ và 6 xã vùng ven thuộc các huyện Ô Môn, Châu Thành trước đó.
- ^ "Nghị quyết số 245-NQ/TW về việc bỏ khu, hợp tỉnh". Trung tâm Lưu trữ quốc gia I. ngày 20 tháng 9 năm 1975. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 4 năm 2025. Truy cập ngày 7 tháng 4 năm 2025.
- ^ "Nghị quyết số 19/NQ về việc điều chỉnh việc hợp nhất một số tỉnh ở miền Nam". Trung tâm Lưu trữ quốc gia I. ngày 20 tháng 12 năm 1975. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 5 năm 2025. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2025.
- ^ "Nghị định số 3/NQ/1976 về việc giải thể khu, hợp nhất tỉnh ở miền Nam Việt Nam". Trung tâm Lưu trữ quốc gia I. ngày 24 tháng 2 năm 1976. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 5 năm 2025. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2025.
- ^ Quyết định số 17/QĐ-76 về việc hợp nhất ba đơn vị hành chính cấp tỉnh ngang bằng nhau là tỉnh Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ thành tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Hậu Giang.
- ^ "Quyết định số 174-CP về việc điều chỉnh địa giới xã thuộc tỉnh Hậu Giang". Thư viện pháp luật. ngày 21 tháng 4 năm 1979. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2015.
- ^ Quyết định số 128-HĐBT về việc phân vạch, điều chỉnh địa giới hành chính một số xã thuộc các huyện Châu Thành, Mỹ Xuyên, Ô Môn, Phụng Hiệp, Thốt Nốt, Vị Thanh, Vĩnh Châu, tỉnh Hậu Giang.
- ^ "Nghị quyết về việc phân vạch lại địa giới hành chính một số tỉnh". Thư viện pháp luật. ngày 26 tháng 12 năm 1991. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2015.
- ^ "Nghị định số 64/2000/NĐ-CP năm 2000 về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Châu Thành để tái lập huyện Châu Thành A, tỉnh Cần Thơ". Thư viện pháp luật. ngày 6 tháng 11 năm 2000. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2015.
- ^ "Nghị quyết số 22/2003/QH11 về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh". Thư viện pháp luật. ngày 26 tháng 11 năm 2003. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2015.
- ^ "Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh". Cổng thông tin điện tử Quốc hội Việt Nam. ngày 12 tháng 6 năm 2025. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 6 năm 2025. Truy cập ngày 12 tháng 6 năm 2025.
- ^ https://baocantho.com.vn/cai-rang-tao-da-phat-trien-cho-nam-moi-2021-a128774.html