Diễn Châu
Huyện
Huyện Diễn Châu
Biểu trưng
UBND huyện Diễn Châu
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Bắc Trung Bộ
Tỉnh	Nghệ An
Huyện lỵ	thị trấn Diễn Thành
Trụ sở UBND	K3, thị trấn Diễn Thành, huyện Diễn Châu
Phân chia hành chính	1 thị trấn, 31 xã
Thành lập	23 tháng 2 năm 1977
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBND	Tăng Văn Luyện
Chủ tịch HĐND	Hà Xuân Quang
Bí thư Huyện ủy	Hà Xuân Quang
Địa lý
Tọa độ: 19°00′38″B 105°35′16″Đ / 19,010618°B 105,587701°Đ / 19.010618; 105.587701
Bản đồ huyện Diễn Châu Diễn Châu Vị trí huyện Diễn Châu trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	331,62 km²
Dân số (2018)
Tổng cộng	284.300 người
Mật độ	857 người/km²
Khác
Mã hành chính	425[1]
Biển số xe	37-B1-B2-F1-F2
Website	dienchau.nghean.gov.vn
x t s

Diễn Châu là một huyện đồng bằng ven biển thuộc tỉnh Nghệ An, Việt Nam.

Huyện Diễn Châu nằm ở phía đông tỉnh Nghệ An, có vị trí địa lý:

• Phía đông giáp Biển Đông (vịnh Diễn Châu)
• Phía tây giáp huyện Yên Thành
• Phía nam giáp huyện Nghi Lộc
• Phía bắc giáp huyện Quỳnh Lưu.

Huyện Diễn Châu cách thủ đô Hà Nội 260 km, cách thành phố Vinh 36 km, có đường Quốc lộ 1 và Đường sắt Bắc Nam đi qua.^[2]

Đây cũng là địa phương có hai tuyến đường cao tốc Nghi Sơn – Diễn Châu và đường cao tốc Diễn Châu – Bãi Vọt đi qua đã được hoàn thành.

Dân số năm 2018 là 284.300 người. 15% dân số theo đạo Thiên Chúa. Hiện nay trong quy hoạch đã xác định đưa Diễn Châu trở thành Thị xã vào năm 2030. Từng bước trở thành trung tâm mới về kinh tế, văn hoá, du lịch, tài chính của tỉnh Nghệ An

Huyện Diễn Châu có 32 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 1 thị trấn: Diễn Thành (huyện lỵ) và 31 xã: Diễn An, Diễn Cát, Diễn Đoài, Diễn Đồng, Diễn Hoa, Diễn Hoàng, Diễn Hồng, Diễn Kim, Diễn Kỷ, Diễn Lâm, Diễn Liên, Diễn Lộc, Diễn Lợi, Diễn Mỹ, Diễn Nguyên, Diễn Phong, Diễn Phú, Diễn Phúc, Diễn Tân, Diễn Thái, Diễn Thịnh, Diễn Thọ, Diễn Trường, Diễn Trung, Diễn Vạn, Diễn Yên, Hạnh Quảng, Hùng Hải, Minh Châu, Ngọc Bích, Xuân Tháp.

Thời Hùng Vương, Diễn Châu nằm trong bộ Hoài Hoan. Sau đó, thuộc quận Cửu Chân rồi quận Cửu Đức, quận Nhật Nam.

Thời An Dương Vương Diễn Châu nằm trong lãnh thổ nước Âu Lạc.

Thời Triệu Đà Diễn Châu nằm trong quận giao chỉ của nước Nam Việt.

Thời Nhà Đường Niên hiệu Vũ Đức, chia quận Nhật Nam thành Nam Đức châu, Lạo châu, Minh Châu và Hoan Châu. Năm Trinh Quán nguyên niên đổi Đức Châu lại làm Hoan Châu, còn Hoan Châu cũ thì đổi làm Diễn Châu. Năm thứ 16 bỏ Diễn Châu hợp vào Châu Hoan.

Thời Nhà Lý năm Cảnh Hựu thứ ba (Bính Tí - 1036). Mùa hạ, tháng 4, Đặt hình dinh ở Châu Hoan, đổi tên châu ấy thành Nghệ An. Diễn Châu tách khỏi Nghệ An thì đứng riêng làm châu; Nghệ An lúc đó là vùng đất còn lại và tỉnh Hà Tĩnh ngày nay.

Thời Nhà Trần, năm Long Khánh thứ ba đổi Diễn Châu làm Diễn Châu lộ, chia Hoan Châu làm 4 lộ: Nhật Nam và Nghệ An nam, Nghệ An bắc, Nghệ An trung, cũng gọi là Nghệ An phủ. Năm Quang Thái thứ 10 đổi Nghệ An làm Lâm An trấn, Diễn Châu làm Vọng An trấn. Trong chiến tranh với Mông Cổ, vua Trần có ngâm câu thơ: Cối Kê chuyện cũ ngươi nên nhớ, Hoan Diễn kia còn tồn thập vạn binh. Ý chỉ vùng đất này có lực lượng dự bị hùng hậu, sẵn sàng huy động dùng cho việc đánh giặc.

Thời Nhà Hồ đổi Diễn Châu làm Linh Nguyên phủ, cùng với Thanh Hóa, Cửu Chân, Ái Châu gọi là tứ phủ.

Thời thuộc Minh, Diễn Châu và Nghệ An là 2 phủ riêng biệt

Thời Hậu Lê, phủ Diễn Châu thuộc Nghệ An thừa tuyên. Năm Hồng Đức thứ 21 đổi thừa tuyên Nghệ An thành xứ Nghệ, phủ Diễn Châu là một trong 8 phủ của Xứ Nghệ, quản lĩnh 2 huyện: Đông Thành (Yên Thành và Diễn Châu ngày nay) và Quỳnh Lưu.

Thời Nhà Nguyễn, năm Minh Mạng thứ 12 (1831), trấn Nghệ An chia tách thành 2 tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An, phủ Diễn Châu là một trong 4 phủ của tỉnh Nghệ An, gồm: Đông Thành, Yên Thành, Nghi Lộc và Quỳnh Lưu.

Năm 1919, chính quyền thực dân phong kiến bỏ cấp phủ: Huyện Đông Thành đổi thành phủ Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.

Sau năm 1945, phủ Diễn Châu được gọi là huyện Diễn Châu, bao gồm 41 xã: Diễn An, Diễn Bích, Diễn Bình, Diễn Cát, Diễn Đoài, Diễn Đồng, Diễn Hải, Diễn Hạnh, Diễn Hoa, Diễn Hoàng, Diễn Hồng, Diễn Hùng, Diễn Kim, Diễn Kỷ, Diễn Lâm, Diễn Liên, Diễn Lộc, Diễn Lợi, Diễn Minh, Diễn Mỹ, Diễn Ngọc, Diễn Nguyên, Diễn Phong, Diễn Phú, Diễn Phúc, Diễn Quảng, Diễn Tân, Diễn Thái, Diễn Thắng, Diễn Thành, Diễn Tháp, Diễn Thịnh, Diễn Thọ, Diễn Thủy, Diễn Tiến, Diễn Trung, Diễn Trường, Diễn Vạn, Diễn Viên, Diễn Xuân, Diễn Yên.

Ngày 22 tháng 5 năm 1969, Bộ Nội vụ ban hành Quyết định số 268-VN.^[3] Theo đó:

• Sáp nhập hai thôn Đồng Yên và Hoàng La thuộc xã Diễn Hoàng vào xã Diễn Trường
• Sáp nhập thôn Hoàng Hà và xóm Sào Nam thuộc xã Diễn Hoàng vào xã Diễn Mỹ
• Sáp nhập thôn Thuần Vỹ thuộc xã Diễn Tháp và thôn Yên Sở thuộc xã Diễn Đồng vào xã Diễn Liên
• Sáp nhập thôn Thổ Hậu thuộc xã Diễn Quảng và xóm Phi Lộc thuộc xã Diễn Đồng vào xã Diễn Nguyên
• Sáp nhập hai thôn Xuân Nho, Xuân Tình và xóm Làng Đó thuộc xã Diễn Lộc vào xã Diễn Thọ
• Sáp nhập thôn Vạn Nam thuộc xã Diễn Vạn vào xã Diễn Bích
• Sáp nhập thôn Thừa Sủng thuộc xã Diễn Hạnh vào xã Diễn Xuân
• Sáp nhập thôn Hạnh Kiều thuộc xã Diễn Quảng vào xã Diễn Viên
• Sáp nhập thôn Phúc Thiêm thuộc xã Diễn Phúc và thôn Phú Hậu thuộc xã Diễn Tân vào xã Diễn Cát
• Sáp nhập thôn Xuân Viên thuộc xã Diễn Thắng vào xã Diễn Minh
• Sáp nhập xóm Trại thuộc xã Diễn Thịnh vào xã Diễn Lộc
• Sáp nhập xóm Lội và xóm Hậu Giáp thuộc xã Diễn Thịnh vào xã Diễn Tân
• Sáp nhập thôn Yên Lãng thuộc xã Diễn Thành vào xã Diễn Ngọc
• Sáp nhập xã Diễn Tháp vào xã Diễn Xuân
• Sáp nhập hai xã Diễn Viên và Diễn Hạnh vào xã Diễn Hoa
• Sáp nhập xã Diễn Bình vào xã Diễn Minh
• Sáp nhập xã Diễn An vào xã Diễn Lộc
• Sáp nhập xã Diễn Tân vào xã Diễn Phúc
• Sáp nhập xã Diễn Thủy vào xã Diễn Ngọc
• Sáp nhập xã Diễn Quảng vào xã Diễn Cát
• Sáp nhập xã Diễn Hoàng vào xã Diễn Hùng
• Sáp nhập xã Diễn Hồng vào xã Diễn Phong
• Sáp nhập xã Diễn Kim vào xã Diễn Vạn
• Sáp nhập xã Diễn Đồng vào xã Diễn Thái
• Sáp nhập xã Diễn Lợi vào xã Diễn Thắng
• Sáp nhập xã Diễn Tiến vào xã Diễn Thành.

Sau năm 1975, huyện Diễn Châu được chia lại thành 38 xã: Diễn An, Diễn Bích, Diễn Bình, Diễn Cát, Diễn Đoài, Diễn Đồng, Diễn Hải, Diễn Hạnh, Diễn Hoa, Diễn Hoàng, Diễn Hồng, Diễn Hùng, Diễn Kim, Diễn Kỷ, Diễn Lâm, Diễn Liên, Diễn Lộc, Diễn Lợi, Diễn Minh, Diễn Mỹ, Diễn Ngọc, Diễn Nguyên, Diễn Phong, Diễn Phú, Diễn Phúc, Diễn Quảng, Diễn Tân, Diễn Thái, Diễn Thành, Diễn Tháp, Diễn Thắng, Diễn Thịnh, Diễn Thọ, Diễn Trường, Diễn Trung, Diễn Vạn, Diễn Xuân, Diễn Yên.

Ngày 23 tháng 2 năm 1977, thành lập thị trấn Diễn Châu, thị trấn huyện lỵ huyện Diễn Châu trên cơ sở điều chỉnh một phần diện tích tự nhiên và dân số của các xã Diễn Phúc và Diễn Thành.^[4]

Ngày 1 tháng 1 năm 2020, sáp nhập 3 xã Diễn Bình, Diễn Minh, Diễn Thắng thành xã Minh Châu.^[5]

Ngày 24 tháng 10 năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết số 1243/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của tỉnh Nghệ An giai đoạn 2023–2025 (nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 12 năm 2024)^[6]:

• Sáp nhập xã Diễn Thành và thị trấn Diễn Châu thành thị trấn Diễn Thành
• Sáp nhập hai xã Diễn Xuân và Diễn Tháp thành xã Xuân Tháp
• Sáp nhập hai xã Diễn Ngọc và Diễn Bích thành xã Ngọc Bích
• Sáp nhập hai xã Diễn Hùng và Diễn Hải thành xã Hùng Hải
• Sáp nhập hai xã Diễn Hạnh và Diễn Quảng thành xã Hạnh Quảng.

Từ đó, huyện Diễn Châu có 1 thị trấn và 31 xã như hiện nay.

Lễ hội đền thờ An Dương Vương (Nghệ An) Đền Cuông: Địa điểm: Xã Diễn An, km 30 trên đường Quốc Lộ 1A Vinh - Hà Nội. Lễ hội diễn ra trong vòng ba ngày 13-14-15 tháng 2 âm lịch hàng năm để tưởng nhớ vị Vua đã có công sáng lập nên quốc gia Âu Lạc.

• Phần lễ: Chiều 14 tháng 2 âm lịch: Lễ yết cáo; đêm 14 tháng 2 âm lịch: Lễ yên vị; sáng 15 tháng 2 âm lịch: rước kiệu từ đình Xuân Ái, Diễn An và nhà thờ họ Cao, Diễn Thọ ra đền Cuông.
• Phần hội: Diễn ra từ ngày 13 tháng 2 đến hết ngày 15 tháng 2 âm lịch gồm các trò chơi dân gian như chọi gà, cờ người, đánh vật, đánh đu... Cùng các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao như hát chầu văn, thi Tiếng hát Thanh niên, Thanh niên thanh lịch, bóng bàn, kéo co, leo núi...

Diễn Châu là vùng đất có rất nhiều lò vật và nhiều đô vật có tên tuổi. Hầu như ở xã nào cũng có làng có lò vật. Nho Lâm, Xuân Nho có lò vật lớn, là nơi có những lò lớn như Hậu Luật, Trung Phường, Vân Tập, Hạnh Kiều, Thư Phủ, Bút Trận, Vạn Phần, Kim Lũy, Đông Câu, Hữu Bằng, Lý Nhân, Thanh Bích, Kỳ Ngãi,...đều có lò vật. Đô vật có tiếng nhất ở Diễn Châu là ông Phó Ngà, ở làng Thư Phủ, thuộc xã Diễn Thái hiện tại. Ông ăn rất khỏe, một bữa ông ăn hết ba mươi nồi cơm và ba cái thủ lợn. Có rất nhiều giai thoại xung quanh đô vật này.

Một đô vật khác cũng có tiếng khác là Nguyễn Ngọc Chấn, quê ở làng Nho Lâm, từng làm Tri phủ Kiến Thụy nên mọi người thường gọi là ông Phủ Kiến. Ông rất khỏe, làm việc giỏi như ông Phó Ngà. Một mình ông ăn hết cả thúng cơm với rá cà muối và nhổ mạ cho dư mười người cấy. Có kẻ đi buôn mật, gánh hai chum mật để tỉ thí, khi thấy ông nâng bổng một con trâu mộng lội qua sông, liền biếu ông cả hai chum mật ấy rồi về. Có lần ông đã ôm một đô vật sừng sỏ của Nghi Lộc vứt ra khỏi đấu trường làm cho người này phải bỏ hẳn cả nghề làm đô vật.

Nhiều nhân vật xuất xứ từ Diễn Châu được dân gian lưu truyền qua những mẫu chuyện và sự tích gắn liền với họ. Đó là những người đại diện cho dáng vóc, tâm hồn con người đất Diễn: cần cù, khỏe mạnh, lạc quan, yêu đời, yêu quê hương đất nước.

• Truyện ông Mân Nhụy: Truyện cười của ông Mân Nhụy mang sắc thái châm biếm nhẹ nhàng, sâu sắc. Tiếng cười của ông luôn hướng mũi dùi vào tầng lớp quan tham vô lại và đứng về phía nhân dân lao động.
• Truyện ông Cố Bợ: Ông Cố Bợ là một nhân vật thần thoại. Ông Cố Bợ tượng trưng cho thần Lửa. Tương truyền, khi màn đêm buông xuống, ông cố Bợ đi về hướng Đông, lật ngửa cái nón xuống biển làm thuyền, dùng cành cây làm mái chèo, chèo tới chỗ mặt trời mọc và lấy lửa về cho mọi người. Ông còn trừng trị những người bẩn tính, hà tiện bằng việc dùng trò chơi khăm họ với lửa.
• Truyện ông Chẹm: Ông tên thật là Nguyễn Ngọc Thư. Cả xã Nho Lâm gọi ông là ông Chẹm. Ông Chẹm có sức khỏe hơn người. Những mẩu chuyện lưu truyền về ông thường gắn với các hành động tham gia các phong trào yêu nước của ông. Ông sống vào nửa sau thế kỷ XIX, đã từng tham gia phong trào Giáp Tuất (1874), Phong trào Cần Vương (1885).
• Truyện ông Chắt Vạn: Ông Chắt Vạn người làng Trung Phường, nay thuộc xã Diễn Minh. Ông là người khí khái, thấy việc nghĩa thì làm, vừa có gan vừa có trí làm bao kẻ quyền thế sợ xanh mặt. Những chuyện kể về ông không ít. Có lần, ông đã đối diện với Chánh tổng người làng Sơn (tức làng Trường Sơn nay là xã Sơn Thành huyện Yên Thành) chuyên đi hiếp đáp dân lành, làm cho nó phải van lạy xin chừa.
• Ông cố Truyền: tên thật là Phạm Luân, 1922 - 2017, người làng Đồng Tâm, Diễn Thịnh. Tương truyền ông ăn được cả rổ Khoai, nồi cơm lớn. Cày cấy cả ngày lẫn đêm, khai hoang cả vùng đất rộng lớn. Khỏe nổi tiếng cả vùng Nam Diễn Châu. Là gia đình Ngũ Đại Đồng Đường hiếm có.

Ngoài ra, nơi đây còn gắn liền với truyền thuyết Mỵ Châu - Trọng Thủy: tương truyền, đây là nơi An Dương Vương dùng gươm giết Mỵ Châu trong lúc Triệu Đà cùng con trai là Trọng Thủy đang cầm quân truy đuổi.

Diễn Châu là một huyện có rất nhiều làng nghề truyền thống. Một số làng nghề nổi tiếng như nghề đúc đồng ở Xóm Yên Thịnh, làng Cồn Cát (Diễn Tháp), nghề rèn ở Nho Lâm, Nước mắm Vạn Phần, nghề hát tuồng ở Lý Nhân,... Các làng nghề đóng cối xay, bện võng, đan bị, dệt vải, đan rổ rá, mộc, làm nón...

• Thơ vè Diễn Châu:

"Hai Vai gánh vác giang san

Mộ Dạ Hiệp nghĩa gian nan coi thường

Sông Bùng chảy mãi yêu thương

Đền Cuông sừng sững tấm gương muôn đời

Hòn Ngư biển tận chân trời

Cửa Rào xanh ngát sáng ngời miền trung

Nghe bài Thăm Lúa hữu thung

Dạt dào Trọng Tạo hát cùng sông quê

Được mùa thi cử xum xuê

Thủ khoa bảng nhãn Văn Khuê lưu truyền

Cá tươi ăm ắp đầy thuyền

Sáo diều no gió chim Quyên hót mừng"

Trích thơ ông Trần Văn Hoàng - Chủ tịch Cocico Group - Hà Nội.

• Thơ vè Diễn Châu 7x, 8x:

"Diễn Châu quý vị đi trâu

Giữa trưa khát nước ruộng ngầu uống ngon

Bia hu đa uống cả lon

Thổ tôm bài đánh cười giòn đêm thâu

Quanh năm mưa bão lo âu

Nhà nhà tốc mái bò trâu sổng chuồng

Đèn xì đi bắt ình uông

Thu về một mớ cởi truồng tắm mưa

Khách đến em đãi hạt dưa

Nước sông lên xuống con sưa cũng về

Hàng xáo mua bán bên lề

Nuôi trăm lợn béo tiền về tết vui

Mùa màng được mất hên xui

Cuối mùa lạc mót ngô lùi với khoai

Nhưng sao vẫn thấy rất oai

Đò Đao hiển hách mệt nhoài chiến tranh

Chợ Chùa bánh mướt với hành

Lò Vôi bánh lá lừng danh một thời

Ả Lả nước lên ngập trời

Xưa kia bom đạn tơi bời thổi bay

Hoà bình rồi có ai hay

Quê choa hiển hách từ nay vui rồi! "

Trích thơ ông Trần Văn Giang - Hà Nội.

• Trạng Nguyên: Hồ Hưng Dật Thái Thú Diễn Châu Thủy Tổ Họ Hồ Chính Thống Ở Việt Nam. Theo Sách Hồ Tộc Thế Phả, Ông Được Xem Là Thủy Tổ ,Tổ Tiên Của Hồ Quý Ly , Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ, nữ sĩ Hồ Xuân Hương, Hồ Chí Minh , Những Nhân Vật Làm Rạng Danh Dòng Họ Hồ Diễn Châu Trong Lịch Sử Việt Nam , Người Diễn Châu Làm Rạng Danh Đất Nước Việt Nam.
• Trạng nguyên: Trại Trạng nguyên Bạch Liêu, đỗ trạng nguyên cùng khoa với Kinh Trạng nguyên Trần Cố khoa Bính Dần đời vua Trần Thái Tông, năm 1236. Ông quê ở làng Nguyễn Xá, phủ Diễn Châu, nay thuộc xã Diễn Lộc, huyện Diễn Châu.
• Đại Vương Hoàng Tá Thốn quan nhà trần.
• Thái Tể Nguyễn Công Vinh.
• Chu Phúc Cổn Quan Nhà Lê trung hưng, quê ở xóm 18 diễn trường diễn châu Nghệ An.
• Tham đốc dũng nghĩa hầu Đại tướng quân Vũ Trung Lương người làng Đông Xương - Diễn Mỹ
• Quản lan hầu Đề đốc Vũ Phác Lược Người làng Đông xương - Diễn Mỹ là con trai cả của ông Vũ Trung lương
• Những dòng họ có nhiều người đỗ đạt: Họ Ngô ở Lý Trai (Diễn Kỷ) là một dòng họ có nhiều người đỗ đạt ở Diễn Châu, liên tiếp 4 đời đỗ 5 tiến sĩ. Ngoài ra còn có nhiều dòng họ có nhiều người đỗ đạt khác như dòng họ Đặng ở Nho Lâm (Diễn Thọ), dòng họ Cao ở Tân Bình (Diễn Bình), Cao Xá (Diễn Thọ), dòng họ Chu (Diễn Trường - Diễn Tháp), dòng họ Dương (Diễn Yên) và dòng họ Trần (Diễn Hạnh và 1 phần Diễn Xuân). Họ Nguyễn Đình Đại Tôn chi thứ 10 dòng dõi Nguyễn Xí tại (làng Đồng Tâm xã Diễn Thịnh - Diễn Tháp - Diễn An - Diễn Trung- Diễn Thành - Diễn Ngọc - Diễn Phúc - Diễn Đoài - Diễn Thái - Diễn Liên - Diễn Lâm- Diễn Hoàng- Diễn Trường). Những người được biết đến nhiều như Nguyễn Xuân Ôn,Ngô Trí Tri, Ngô Trí Hòa, Đặng Văn Thụy, Cao Xuân Dục...

• Nguyên Anh hùng LLVT, cán bộ lão thành: tướng đầu tiên của quân đội việt nam,Nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá I,Phụ Trách Đảng cộng sản Đông Dương Nguyễn Vỹ.
• Ngô Quang Xuân chủ tịch hội đồng Bảo an liên hợp quốc,Chủ tịch Liên minh Nghị viện Thế giới.
• Võ Nguyên Hiến – Nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá I, Bí thư Xứ ủy Trung kỳ (1935 - 1936).
• Võ Mai - Bí thư xứ ủy Trung Kỳ, Đảng Cộng sản Đông Dương.
• Nguyên Bộ trưởng Thương mại TS.Trương Đình Tuyển, Người khởi xướng và có vai trò quan trọng nhất trong quá trình Việt Nam gia nhập WTO.
• Nguyên Giáo sư kinh tế Cao Cự Bội, Giáo sư Lê Duy Thước; Giáo sư Triết học Cao Xuân Huy
• Nguyên Giáo sư, TSKH Kinh tế Ngô Đình Giao, GS.TSKH Toán học Nguyễn Tố Như
• Nhà văn Sơn Tùng. * Chiến sĩ anh hùng Thành cổ Quảng Trị Lê Bá Dương - Tác giả bài thơ "Bên dòng Thạch Hãn", người khởi xướng lễ hội thả hoa đăng trên dòng sông Thạch Hãn vào ngày 27 tháng 7 hàng năm tưởng nhớ những chiến sĩ Quân giải phóng hy sinh trong trận chiến 81 ngày đêm.
• Nhà văn hóa dân gian: Giáo sư Cao Huy Đỉnh,
• Nguyên Giáo sư_nhà ngôn ngữ học Cao Xuân Hạo
• Nguyên Bộ trưởng Bộ Tư Pháp Tiến sĩ Nguyễn Đình Lộc
• Nguyên Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Lê Quang Vĩnh, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương
• Nguyên chủ tịch tỉnh Nghệ An Chu Mạnh
• Nguyên thứ trưởng bộ tài chính kiêm thành viên Ban Kinh tế Trung ương Đảng GS.TSKH.Chu Quý
• Hoa hậu Đền Cuông 1994 Trần Thị Ái Liên - Hiệu trưởng Trường tiểu học Diễn Xuân
• Hoa hậu Thế giới người Việt Ngô Phương Lan - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh doanh (BDI)
• Giáo sư Đặng Ngọc Long (Người Việt Nam đầu tiên đoạt giải thưởng Guitar Quốc tế - Hiệu trường âm nhạc Berlin-Đức)
• TSKH Cao Ngọc Viễn (Bộ GD và ĐT) là người nhiều lần dẫn dắt đội tuyển Vật lý Việt Nam tham dự các kỳ thi Vật lý Quốc tế
• Giáo sư Cao Xuân Huy, Giáo sư Cao Huy Đỉnh đoạt Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn Học Nghệ thuật
• Nhà thơ Trần Hữu Thung, Nhà thơ - nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo, Nhà viết kịch Thanh Hương đoạt Giải thưởng Nhà nước về Văn Học Nghệ thuật
• Nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc.
• Lê Thị Thủy, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hà Nam nhiệm kỳ 2015-2020, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
• Nguyên Hồ Xuân Hùng chủ tịch tỉnh Nghệ An.
• Nguyễn Hồng Thái là nhà văn, Thiếu tướng Công an nhân dân Việt Nam. Ông hiện giữ chức vụ Tổng biên tập Tạp chí Công an nhân dân.
• Nguyên Thứ Trưởng bộ giao thông vận tải Nguyễn Đình Lâm.
• Phan Mạnh Quỳnh, ca sĩ...vv

• Ngô Thu Hương , là Thạc sĩ Kinh tế tốt nghiệp ở Mỹ ^[7]...vv

• Lê Thanh Thản Chủ tịch Tập đoàn Mường Thanh Tỷ phú việt nam ông trùm bất động sản giá rẻ...vv

Diễn Châu được ví là viên ngọc của du lịch Nghệ An. Trong số 8 cảnh đẹp của "Đông Yên Nhị Châu" thì có 6 cảnh đẹp thuộc về Diễn Châu. Đó là Dạ Sơn linh tích (Dấu thiêng núi Mộ Dạ), Cao Xá long cương (Gò rồng Cao Xá), Bùng Giang thu nguyệt (Trăng thu trên sông Bùng), Bích Hải quy phàm (Cánh buồm về cửa Bích), Thiên uy thiết cảng (Kênh sắt oai trời), Diễn Thành thạch bảo (Thành đá phủ Diễn Châu).

• Đền Cuông: Vào năm 208 trước công nguyên, do đánh thua Triệu Đà, Thục An Dương Vương đã cùng công chúa Mỵ Châu chạy nạn. Đến bãi biển cửa Hiền, xã Diễn Trung, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, thần Kim Quy hiện lên và bảo "giặc ở sau lưng nhà ngươi" ngài đã rút gươm giết chết con gái Mỵ Châu và tuẫn tiết dưới chân núi Mộ Dạ. Nhân dân đã lập đền thờ ngài ở đó. Thế núi Mộ Dạ đứng xa xa giống như một con Công khổng lồ đang múa, hai cánh giang rộng tới các dãy núi khác, đầu công chính là nơi tọa lạc của đền thờ An Dương Vương, gọi là đền Công, nhân dân gọi đền này là đền Cuông, Cuông là tiếng địa phương. Vì vậy, Đền Cuông còn được gọi là đền Công. Đền Cuông được kiến trúc theo hình chữ tam, có 3 tòa Thượng, Trung, Hạ, xung quanh có nhiều cây cổ thụ um tùm xanh tốt, trông rất cổ kính và linh thiêng. Đền nằm bên quốc lộ số 1A thuộc xã Diễn An, cách thành phố Vinh khoảng 30 km. Đền cuông hiện vẫn còn giếng nước như truyền thuyết, nước rất trong và sạch.

• Cửa Hiền: Phía bắc chân núi Mộ Dạ là bãi biển cửa Hiền. Tại đây có miếu nàng Mỵ Châu. Bãi biển cửa Hiền là một bãi biển tương đối hoang sơ, có rất nhiều hòn đá nhô lên giống như con cá biển gọi là bãi đá Ngư Hải, trong đó có một phiến đá rất cao, to và bằng phẳng lưu truyền là bàn cờ tiên, dân địa phương gọi là hòn Đá Bàn. Đây là khu vực duy nhất của Nghệ An không có gió Tây Nam nóng bỏng vào mùa hè.
• Cao Xá Long Cương: Thực chất đây là một bãi sò lớn thuộc địa phận hai làng Hương Cái và Tiên Lý, kéo dài từ Nam chân núi Mộ Dạ đến sông Ông Phùng. Sóng biển đánh vỏ sò lâu ngày chất thành đống, tạo thành những cồn bãi cao, sâu đến 4-5 thước. Gò rồng Long Cương chạy dài, cao lên ở phía gần ven biển, chiều dài chiếm khoảng 2/3 huyện Diễn Châu.
• Biển Diễn Thành: là bãi biển nằm gần ngã ba Diễn Châu và dọc trục đường Quốc lộ 1. Đây là một bãi biển rộng, cát thoai thoải, nước trong xanh, phía trên là những dãy phi lao ngút ngàn. Bãi biển Diễn Thành cách đền Cuông cửa Hiền khoảng 5 km về phía Bắc. Tại đây có nhà thờ họ Cao Bá thuộc xóm 4, xã Diễn Thành với những truyền thuyết của ông tổ đi mây, cưỡi gió cứu vớt người đi biển, lãnh đạo nhân dân quanh vùng chống bọn xâm lược Trung Quốc.
• Hồ Xuân Dương: hay Đập Xuân Dương (Đập Bara theo tiếng Pháp sau khi pháp xây dựng đập ngăn nước), là một hồ nước rất lớn được ngăn bởi dãy núi là Rú Dẻ và Rú Chạch (Bạch Y) và Rú Ba Chạng, thuộc xã Diễn Phú. Đây là nguồn cung cấp nước chủ yếu cho các xã ở phía nam Diễn Châu. Hồ xuất phát từ xã Nghi Văn huyện Nghi Lộc. Đập chắn và hệ thống đóng mở nước được xây dựng từ thời Pháp còn có tên gọi là Cột nhà lầu. Cửa đập được xây dựng kiên cố bằng đá xanh nằm giữa 2 ngọn núi thuộc dãy núi Rú chạch và Rú Ba Chạng. Thời kháng chiến chống Mỹ khu vực này chịu không ít bom đạn. Mỹ quyết tâm phá đập chắn nhưng không được vì đập đã được 2 ngọn núi chở che.Dấu tích còn sót lại trên núi là rất nhiều hố bom. Xung quanh hồ là nhiều rừng thông và cây cổ thụ đã được nuôi giữ nhiều năm, cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, có nhiều động và khe núi quyến rũ làm rung động lòng người. Khung cảnh nơi đây rất giống Đà Lạt.
• Lèn Hai Vai: Lèn Hai Vai thuộc địa phận xã Minh Châu, còn gọi là Lưỡng Kiên Sơn, vì đứng xa xa trông giống như một chàng dũng sĩ hiên ngang. Chúa Trịnh Tĩnh Vương gọi núi này là Di Lặc Sơn. Trong lèn có nhiều hang động như: hang Thần Đồng, hang Cố Nguyên, hang Dơi, hang Khòm, hang Chuồn Chuồn, hang Cá Chép... Ngày nay, lèn Hai Vai vẫn còn giữ được nét cổ kính và gắn với nhiều sự tích. Có tích nói rằng quan Khánh Lý Hầu Nguyễn Trung Ý, người Kẻ Dặm, làm quan Nhà Lê, sau theo Tây Sơn. Khi Gia Long lên ngôi, ông không phục, về Lèn Hai Vai dạy học trong một hang đá. Nhiều học trò của ông thành tài, sau này hang đó gọi tên là hang Thần Đồng.
• Bùng Giang Thu Nguyệt: Sông Bùng bắt nguồn từ một cái đầm ở xã Vân Hội, chảy đến thôn Phùng Xá, xã Tiên Lý, dần dần rộng ra tạo thành dòng sông nên gọi là sông Bùng. Vào mùa thu trăng sáng, mặt sông phẳng lặng, ánh sáng tỏa trên mặt nước lăn tăn, tạo thành hàng ngàn mâm bạc sóng sánh, gợi tình.
• Nhà thờ họ Vũ đại tôn làng Đông Xương: được công nhận là di tích lịch sử văn hóa năm 2013. Là nơi thò Tham đốc Dũng nghĩa hầu Đaị tướng quân Vũ Trung Lương và 11 quận công của dòng họ.
• Sông Nhà Lê là một tuyến đường giao thông thủy cổ, được khơi thông từ thời Vua Lê Đại Hành với mục đích vận tải quân lương từ kinh đô Hoa Lư tới chân biên giới Đèo Ngang.
• Chùa Cổ Am: Chùa Cổ Am thuộc xã Minh Châu - huyện Diễn Châu - tỉnh Nghệ An, được xây dựng vào thời hậu Lê (giữa thế kỷ XV). Ban đầu, chỉ có một am nhỏ để nhân dân đến lễ bái nên được gọi là Sơn Am Tự. Vào cuối thời Hậu Lê, Chùa được nhân dân chuyển xuống chân lèn và đổi tên là Hương Phúc Tự. Tuy nhiên, trong thời gian ấy, làng Diễn Minh gặp nhiều rủi ro về mặt tâm linh không thể lý giải, nên vào đời vua Minh Mạng thứ 11, Chùa được chuyển về vị trí cũ với tên gọi Cổ Am Tự như ngày nay.
• Chùa Linh Sơn hay khu du lịch tâm linh Chùa Linh Sơn Còn theo ông Nguyễn Nhã Sơn Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Diễn Châu, tổng quy hoạch Dự án Quần thể văn hóa tâm linh đền Cuông huyện Diễn Châu là 130ha, được chia thành 40 hạng mục và 7 phân khu, Đây là dự án thuộc diện thu hút đầu tư của tỉnh năm 2018, do Ủy Ban Nhân Dân huyện diễn châu làm chủ đầu tư; trong đó, tổng mức đầu tư xây dựng chùa Linh Sơn khoảng 120 tỉ đồng từ nguồn xã hội hóa, gia đoạn 2 và giai đoạn 3 sẽ được Huyện Diễn Châu đầu tư Nghìn tỷ các giai đoạn tiếp theo ...
• Khu du lịch Mường Thanh Safari Nghệ An, khu du lịch trại bò Mường Thanh Safari còn được gọi là Mường Thanh Diễn Lâm có vị trí ở xóm Đồng Nông, xã Diễn Lâm, tỉnh Nghệ An là khu du lịch sinh thái kết hợp với nghỉ dưỡng, gồm có khu vui chơi giải trí công viên nước, khu tâm linh, khách sạn và nhà hàng có tổng diện tích lên tới 300 ha thu hút hàng nghìn lượt du khách nước ngoài đến vui chơi ăn uống thoải mái.

Diễn Châu Có Hai Khu Công nghiệp Khu Công Nghiệp Thọ Lộc và Khu Công Nghiệp Diễn Hồng có tới hàng trăm công ty nước ngoài đầu tư hàng nghìn tỷ vào khu công nghiệp diễn châu...

• Khu Công Nghiệp Thọ Lộc Được Thủ tướng Chính phủ đã duyệt chủ trương đầu tư dự án Khu Công Nghiệp Thọ Lộc giai đoạn 1 trên 4000 ngàn tỷ đồng với nhà đầu tư là VSIP Nghệ An , Toàn bộ diện tích quy hoạch dự án thuộc quy hoạch chung của Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An.
• Khu Công Nghiệp Diễn Hồng có tới hàng trăm công ty nước ngoài Hàn quốc , Trung quốc, việt Nam đầu tư hàng nghìn tỷ vào khu công nghiệp diễn Hồng ...

• Cảng cá Diễn Châu Sôi động chợ cảng cá diễn châu lớn nhất xứ Nghệ, được gọi Cảng Cá Lạch Vạn Xã Diễn Ngọc (Diễn Châu, Nghệ An), gần Cửa Vạn, là một trong những chợ đầu mối hải sản lớn nhất Nghệ An Tại đây có hàng nghìn tàu cá, mỗi lần tàu cá cập bến, có hàng nghìn người tham gia phân loại, mua bán các loại hải sản tươi sống, một trong những bến cảng to nhất nghệ Tĩnh …vv

• Khu đô thị TNR Stars Diễn Châu có một điểm mạnh tuyệt vời là nằm trọn trong vòng ôm ấp của con sông Bùng, con sông ngoan cường của đất Diễn Châu, vị thế ¾ giáp song đã biến bán đảo “TNR Stars Diễn Châu” vào sẽ trở thành “Vinhomes Riverside” Diễn Châu trong nay mai. Trong tương lai không xa, Diễn Châu sẽ trở thành phố trung tâm của tỉnh Nghệ An khi mà tp. Vinh trực thuộc trung ương và tách ra khỏi Nghệ An (đã được quy hoạch), Diễn Châu sẽ lên thành phố .

• Khu đô thị Hoàng Sơn Biểu tưởng mới của Diễn Châu sắp được trình làng thị trường bất động sản. Với định hướng quy hoạch trở thành một trong những khu đô thị Thành phố hiện đại, đồng bộ đẳng cấp bậc nhất khu vực; là nơi an cư lý tưởng với nhiều tiện ích dịch vụ hàng đầu việt nam.

• Được biết,khu đô thị thành phố và dịch vụ Tập đoàn VSIP chuẩn bị đầu tư Dự án VSIP Diễn châu là 500 ha tại các xã Diễn Thọ, Diễn Phú, Diễn Lộc (Diễn Châu) thuộc Khu Kinh tế Đông Nam.

• Khu đô thị Hải Vân, xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu được tích hợp với đầy đủ công năng gồm: nghỉ ngơi, giáo dục, giải trí, thể thao, mua sắm… trong một không gian. Thay vì mất nhiều giờ đồng hồ di chuyển để trải nghiệm cuộc sống, giờ đây chỉ trong nội khu vùng, cư dân có thể tiếp cận nhanh chóng tới chuỗi tiện ích, giúp tiết kiệm thời gian trong thành phố thông minh .

• Khu Đô Thị Vườn Cau , Dự án khu dân cư xứ Vườn Cau thuộc xã Diễn Thịnh, huyện Diễn Châu, Nghệ An có tổng vốn đầu tư 372,549 tỷ đồng, được triển khai trên khu đất có diện tích khoảng 48.676 m2, quy mô dân số dự kiến 650 người, sơ bộ cơ cấu sản phẩm gồm nhà ở xây dựng phần thô, hoàn thiện mặt ngoài 159 căn nhà ở liền kề Thành phố Mới Diễn Thịnh…

• Thành Trài diễn châu nơi đóng quân nơi làm các quan phủ diễn châu thành trài diễn châu xây giới thời nhà hồ sau đó bị quân minh chiếm đóng sau đó tướng quân Đinh Lễ ,Nguyễn Xí, Đại Vương Lê Lợi Đánh Vào Thành Trài Diễn châu đô ti tiết tụ cầu cứu Vương Thông thông từ Thành Thăng Long cử tướng Trương Hùng dẫn 1000 tàu chiến cùng 10 vạn quân tiếp viện thành trài diễn châu trên sông bùng Lê Lợi cử Nguyễn xí bao vây thành trài diễn châu Đinh lễ chặn đánh quân tiếp viện trương hùng trên sông bùng trương hùng tử trận 1000 tàu chiến bị thiêu rụi 10 vạn quân bị diệt gọn tiết tụ nhé tin quân tiếp viện bị tiêu diệt liền bỏ thành trài diễn châu cùng các tướng xông ra đánh tìm đường thoát thân, tiết tụ ôm đầu máu chạy ra hoàng mai , sau khi chiếm được thành trài diễn châu lê lợi cùng tướng Nguyễn Xí Đinh lễ tập hợp lực lượng ở Thành trài diễn châu tiến ra đông quan giành chiến thắng …

• Thành phủ Diễn Châu ra đời sau thành Thăng Long hơn 800 năm Thành diễn châu xây dựng tương đương to bằng thành thăng Long xưa , rất tiếc nay đã hoàn toàn tiêu thổ. Có chăng, còn sót lại một vài đoạn hào nham nhở về phía Đông, thời gian chưa đủ để bồi hoàn, nơi làm việc của quan phủ xưa thời Nhà Nguyễn Minh Mạng Cho xây dựng Thành phủ diễn làm nơi làm việc quan phủ quân đội cai quản phủ diễn châu tiền xây dựng 500 lượng vàng vật liệu xây dựng thành sò và đất đỏ đá ở núi mộ dạ để xây dựng thành phủ diễn châu, đến thời pháp làm nơi đóng quân của pháp , pháp cho xây dựng trường học tiếng pháp tại diễn châu, Những người học tiếng pháp đầu tiên Ông Nguyễn Đình Đương xóm 4 diễn Thịnh rất giỏi tiếng pháp , Thành phủ diễn đến hiện tại thì chỉ còn vài đoạn hào thành lũy của Thành Diễn châu khu đi tích cỗ bị xâm hại và bị tàn phá nghiêm trọng Thành phủ diễn châu xưa nay còn đâu…vv

Diễn Châu Có Xã Giàu Nhất Việt Nam ^[8]

Xã giàu nhất Việt Nam. Con người Diễn Tháp nổi tiếng chịu khó

Làng tỷ phú từ nghề đồng nát Xã Diễn Tháp, huyện Diễn Châu (Nghệ An) xưa vốn là vùng đồng không mông quạnh, cuộc sống của người dân lắm nghèo khổ. Vậy mà khoảng hơn 10 năm trở lại đây, bằng nghề buôn bán phế liệu, đồng nát, vùng quê này bỗng phất lên như diều gặp gió^[9].

“Phố” trong làng

Diễn Tháp giờ như phố trong làng, san sát là những ngôi nhà cao tầng ngạo nghễ vươn lên nền trời xanh thẳm, những “xế hộp” láng coóng lướt vi vu trên đường làng càng làm cho miền quê thêm nhộn nhịp, sầm uất.

Xã Diễn Tháp Nổi tiếng Giàu Nhất Việt Nam,Diễn Tháp Diễn Châu Nổi Tiếng Giàu có Nhất Việt Nam^[10].

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Diễn Châu.

• Trang web huyện Diễn Châu